Honderdduizend Albanezen uit Kosovo woonden op 3 maart de begrafenis bij van 24 provinciegenoten die om het leven kwamen in het bloedbad dat in het weekeinde ervoor door Servische troepen werd aangericht in de plaats Drenica. De slachtoffers werden ernstig toegetakeld.
'Stuitende foto's' uit Kosovo moeten wereld wakker schudden
Internet geeft verzet stem in dictaturen
Door ANDRÉ HORLINGS
De waarschuwing van Koha bevat geen woord te veel. De beelden zijn zo gruwelijk, dat geen krant of tv-station ze zonder meer zou durven publiceren. Kinderen zouden er nachtmerries van kunnen krijgen; volwassenen trouwens ook. Zo'n foto, in kleur, op de voorpagina van een vooraanstand dagblad, zou een reeks van opzeggingen veroorzaken, maar ook in één keer duidelijk maken wat er aan de hand is; laten zien hoe de Servische troepen van Milosevic, al dan niet met behulp van in Srebrenica buitgemaakte Nederlandse pantservoertuigen, te keer gaan in de opstandige provincie.
Omdat we dat 'te erg' vinden blijft een belangrijk deel van de waarheid over het Servische geweld in de opstandige provincie voor de wereld verborgen. En wordt op de berichten over bijna 100.000 vluchtelingen eigenlijk alleen gereageerd met de verzuchting: 'Als ze maar niet deze kant op komen'.
De Serviers brandden na hun slachting diverse huizen in het dorp Lybeniq af.
Toen de televisie tussen 1965 en 1975 bijna dagelijks de gruwelen toonde van de Amerikaans-Viëtnamese guerilla-oorlog werd in wijde kring verondersteld dat de tv weleens een eind zou kunnen maken aan het geweld in de wereld. Het tegendeel bleek het geval. Tijdens de Irak-crisis van 1991 werd de internationale pers overduidelijk gedwongen aan het handje te lopen van de Amerikaanse autoriteiten, die het nieuws zwaar filterden voordat het tot de buitenwereld door kon dringen. Nog steeds volgen onthullingen over gebeurtenissen waar de wereld toen geen notie van had. In tal van andere landen hebben journalisten zelfs in het geheel geen toegang of worden ze gemanipuleerd, geintimideerd of rechtstreeks met de dood bedreigd. Waar persvrijheid geen algemeen aanvaarde verworvenheid is blijkt het niet al te moeilijk om de deksels op de beerputten te houden.
Stem van oppositie
Oppositionele groeperingen zijn altijd vindingrijk geweest om het gebrek aan persvrijheid te doorbreken. In de jaren '80 typte de anti-communistische oppositie in Polen zich de vingers blauw om clandistiene krantjes te vermenigvuldigen. Vervolgens gingen vrijwilligers op pad met pakken papier om 'de echte waarheid' te verspreiden. Zo legden zij de basis voor de onafhankelijke vakbond 'Solidariteit', die later (tijdelijk) in geweld gesmoord werd.In veel landen zijn clandistiene radiostations opgezet waar activisten via zwakke zenders met een beperkt bereik proberen de nationale censuur te omzeilen. Omgekeerd worden propagandazenders gericht op dictatoriale gebieden om berichten te verspreiden die daar uit de kranten worden gehouden. Voorbeelden zijn het Amerikaanse Radio Free Europe en Radio Liberty voor het Oostblok en de Sovjet-Unie en intussen ook Radio Marti richting Cuba.
Internet
Internet zorgt voor een nieuwe doorbraak. Op het wereldwijde net kan iedereen zijn eigen uitgever worden. Het maken van een homepage is voldoende om een 'Boodschap voor de Wereld' te verspreiden. Bovendien meldt iedere krant en elk persbureau dat zichzelf respecteert er het 'laatste nieuws' uit alle delen van de wereld. Een uitstekend overzicht is te vinden bij Kidon. Zelfs hebben veel illegale radiozenders uit onder meer Koerdistan, Azerbajdzjan, Irak, Noord-Korea, Papua Nieuw Guinea en Tibet een mondiaal bereik gekregen. Op 'The Clandistine Radio Intelligence Web' zijn golflengten en uitzendtijden te vinden en zelfs kunnen radiofragmenten met Real Player via de computer worden beluisterd. 'Wir haben es nicht gewusst' zal nooit meer als excuus kunnen dienen.Het is niet meer nodig om pakken papier in een beperkte oplage over grenzen te smokkelen. Een telefoonlijn kan al voldoende zijn om het wereld wijde web te bereiken. Wie in een bepaald onderwerp is geinteresseerd hoeft alleen maar een zoekmachine te gebruiken om een overvloed aan officiele, informatieve en oppositionele informatie te vinden. Een heel bruikbare is 'Inference Find' (opgeheven; vervangen door Index on Censorship). En hoewel diverse landen proberen daar een dam tegen op te werpen, om 'de bevolking te beschermen' door censuurmaatregelen, is het niet eens nodig om een site in eigen land op te zetten. Over de hele wereld zijn aanbieders van gratis adressen op Internet te verkrijgen, meestal zonder censuur op de inhoud. Diskruimte is o.m. te vinden op de site 'matrix.demon.nl' (bestaat niet meer. Yola, o.m. gastheer van deze site, zou een alternatief kunnen zijn). Bovendien leidt een dreigend verbod van politiek geladen teksten bij sympathisanten vrijwel automatisch tot het kopieren van de inhoud op 'mirror sites', zodat de informatie via andere adressen toegankelijk blijft.
Betrouwbaarheid
Overigens is de berichtgeving over heftige politieke controverses op het Web vaak verre van objectief. In een oorlog is alles geoorloofd; leugens dus ook. Soms is het moeilijk om de betrouwbaarheid van berichten te beoordelen. Wie de verkregen informatie niet zorgvuldig weegt kan zich gemakkelijk voor een propagandakarretje laten spannen.
Enkele houten grafzerken staan klaar om na de begrafenis de herinneringen aan de doden levend te houden.
Zijn de afschuwelijke foto's uit Kosovo wel werkelijk genomen na de Servische bloedbaden? Zijn het archiefplaten van moorddadigheden elders? Of heeft Madame Tussaud een afdeling voor gruwelpropaganda in Pristina?
Dat hangt af van de betrouwbaarheid van de afzender, het Kosovaarse blad Koha Ditore. Volgens 'Press Now', een (Nederlandse) nieuwssite die 'de vrije media in de Balkan' ondersteunt, en daar blijkens zijn informatie zorgvuldig mee omgaat, was Koha na de val van het communisme ,,het eerste en belangrijkste onafhankelijke wekelijkse nieuws-tijdschrift in Kosovo in de Albanese taal.
De toekomst van Albanië, volgens de Servische propagandasite Srpska-mreza.com >
Het blad heeft met een generatie jonge journalisten al snel de
reputatie verworven de meest liberale en kritische publicatie in Kosovo
te zijn. De medewerkers moeten in extreem moeilijke en gevaarlijke
omstandigheden werken. De Europese Unie heeft 39.000 ECU toegezegd, die
echter nog niet zijn uitgekomen.'' Dat geeft alle aanleiding de
informatie serieus te nemen. De foto's (waarvan de gruwelijkste niet zijn weergegeven)
geven kennelijk inderdaad de
gruwelijke werkelijkheid weer.
Press Now probeert bovendien objectief te zijn. Tussen de vele links
naar andere informatie over Kosovo wordt ook de officiële Servische
'Kosovo ans Metohija'-website (2009: update)
van 'The
Serbian Resistance Movement' vermeld, de verzetsbeweging tegen
de Albanezen in Kosovo, die wordt geleid door de Servisch-Orthodoxe
Kerk.
Blijkens de stortvloed aan historische informatie beschikken de
Serviers over een ijzersterk geheugen. Op de site wordt hun lijdensweg
geschetst, van de Turkse overwinning tijdens de Slag om het Merelveld
in 1389, tot de Tweede Wereldoorlog, toen de Duitsers bloedig te keer
gingen. Nu zijn het Albanese 'separatisten' die hun bestaan bedreigen.
Het Merelveld, in Kosovo, is voor de Serviers hun allerheiligste
plaats. De Albanezen vestigden zich er pas na de Turkse inval. Dat zij
600 jaar later 90 procent van de bevolking van de provincie Kosovo
uitmaken geeft hen volgens de Serviërs geen recht op een permanente
verblijfsvergunning. Wat hen inmiddels bloedig duidelijk is gemaakt.
DUTCH COURAGE'S PRODUCTIONS
Documentaires: Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Drama SS Pavon
Publicaties: Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact
Aangepast zoeken