26 september 1345:

Slachting onder Bekende Hollanders

(26 september 2012, datumrubriek) Op 26 september 1345 zette Willem IV, graaf van Holland en Henegouwen, vanuit Enkhuizen koers naar het opstandige Friesland dat – eindelijk – onder zijn heerschappij zou worden gebracht. Hij had daarvoor een vloot uitgerust met 12.000 tot 15.000 man, ridders plus voetvolk. Fluitje van een cent. Willem IV stond bekend als een moedige ridder, die een kruistocht had gemaakt en samen met de Duitse Orde te keer was gegaan tegen de heidense Pruisen en Litouwers. Fransen noemden hem ‘Le conte fou’; de gekke graaf’. Eerder dat jaar sloeg hij een beleg van acht weken voor Utrecht, dat instemde met een vernederend bestand.

Willem4 Graaf Willem IV (Belasting en Douane-museum, Rotterdam) >

Om zijn expeditie naar Friesland te bekostigen legde Willem aan ‘zijn’ kloosters hoge schattingen op. Met zijn oorlogskas wist hij het puikje van de Hollandse en Henegouwse ridderklasse voor zijn karretje te spannen.

Maar de wind zat tegen, het verband tussen de schepen ging verloren en bovendien hadden de Friezen ‘de bakens verzet’, zodat van een gecoördineerde invasie geen sprake was. De gevolgen waren dramatisch, aldus een Fries ‘volksleesboek’ uit 1845:

Willem IV vloog met zeshonderd man, zonder behoorlijke orde en zonder te wachten op de ontscheeping der anderen, woedend op de Friezen los, rukkende naar het schijnt op het naastgelegen dorp aan, dat zij in brand staken. (…) Op het vernemen van de opgaande rook en brand schoten de Friezen met geweld toe en, denkende dat zij slechts eene enkele bende Hollanders te bestrijden hadden, vielen zij met vereenigde krachten op hen aan, en maakten eene groote slagting onder dezelve. (…) De Graaf doorstak met eigen hand eenen Frieschen Edelman. (…) De Friezen, wier woede met hun getal steeds toenam, vochten met eene onoverwinnelijke dapperheid, hoezeer het getal hunner vijanden nu door de ontscheeping tot eene groote schare was aangegroeid. Te midden van het bloedige gevecht sneuvelde eindelijk ook de Graaf zelf.
De slag bij Staveren eindigde in een eclatante overwinning voor de Friezen, stelt historicus Hans Mol vast.

De aanvallers zijn letterlijk door hen in zee gedreven en moesten terugkeren 'sonder minen here den grave', die op het slagveld achterbleef. Zijn lijk werd door de Friezen naar het klooster Bloemkamp in Bolsward gebracht.
Montfoort

Drie van de vier Heren van Monftoort, Jan, Willem en Roelof sneuvelden in de Slag. Het schilderij dateert uit 1380 en werd waarschijnlijk besteld door Hendrik (rechts). Het is het oudste bewaard gebleven Nederlandse schilderij en het hangt in het Rijksmuseum.

Dat er onder de elite van de Hollandse krijgsmacht – om maar te zwijgen van het voetvolk - een ware slachting was aangericht maakt een 21-eeuwse zoekopdracht bij Google duidelijk. Probeer: overleden 26 september 1345 en er verschijnen tientallen overlijdensberichten van edelen. Allemaal ‘Bekende Hollanders’; mannen die naam hadden gemaakt, in de strijd, als landheer of als al dan niet verlicht despoot. Al liet ook Sicko Sjaerdema uit Franeker het leven, 85 jaar oud.

Tot in de 16e eeuw was er, aldus Mol, sprake was van ‘een ongewenst Fries-nationaal slagveldtoerisme’. Daarom gaf Karel V in 1527 opdacht ‘de op het kerkhof te Stavoren liggende botten van in 1345 gesneuvelde Hollanders in een grote kuil te gooien om 'de memorie te breken ende in een vergeten te brengen'. Maar ook na 667 jaar wordt de Slag bij Warns nog door de Friezen herdacht: aanstaande zaterdag 29 september, bij het Rode Klif, om 13.45 uur.

Dit verhaal werd op 26 september 2012 gepublicerd in Historiek.net.



ANDRÉ HORLINGS OP INTERNET:
Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Het drama van de SS Pavon
Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact

Aangepast zoeken
© André Horlings

Make a free website with Yola