Echte schoonheid zit van binnen. Het gaat niet om de verpakking, maar om de inhoud. Deze moralistische volkswijsheden krijgen in het Duitse Oberhausen een geheel nieuwe dimensie. Op de fascinerende tentoonstelling "Körperwelten" wordt het menselijk lichaam tot in de kleinste details ontleed en zichtbaar gemaakt door middel van "plastinaten"; met kunststof geïmpregneerde (onderdelen van) echte stoffelijke overschotten.

"Körperwelten" keert echte lichamen binnenstebuiten

Striptease in drie dimensies

Door ANDRÉ HORLINGS

zwanger Lichaamsplastinaat van een vijf maanden zwangere vrouw >

(25 september 2000) Volgens een 29-jarige vrouw wordt ,,nergens zo veel gelogen en gehuicheld dan aan open graven''. Die ergernis wil ze haar familie en zichzelf besparen. Een 69-jarige vrouw is blij dat haar stoffelijk overschot de geneeskunde nog van nut kan zijn. ,,De gedachte om na mijn dood onder de aarde een geur van verrotting te verspreiden en door de wormen te worden opgegeten was voor mij al jarenlang een nachtmerrie." Weer een ander vindt het ,,een leuk idee om na mijn dood in schijven rond te reizen''.

Alle drie hebben hun stoffelijk overschot na hun overlijden 'ter beschikking van de wetenschap gesteld', in het bijzonder aan het Institut für Plastination van de Universiteit van Heidelberg. Daar transformeert prof. Gunther von Hagens (54), medicus en patholoog-anatoom, menselijke lichamen in kunststoffen objecten; 'plastinaten'. Die kunnen tot in de kleinste details worden ontleed, om inzicht te bieden in het functioneren van het zenuwstelsel, de bloedvaten, gewrichten en organen.
Voor anatomische studenten vormen de plastinaten fantastisch lesmateriaal. Maar de 'lijkschouwing' blijft niet beperkt tot collegezalen en operatiekamers. Voor het eerst krijgt ook de medisch geïnteresseerde leek, anders dan door tekeningen en modellen, driedimensionaal inzicht in het eigen lichaam. Meer dan 200 plastinaten van Von Hagens, waaronder twintig van complete, maar gedemonteerde lichamen, trokken al miljoenen bezoekers op tentoonstellingen in Japan, Oostenrijk, Zwitserland en Duitsland. De expositie "Köperwelten'' is tot 19 november (2000!!) te bezichtigen in Oberhausen, een uurtje rijden van de grens.

Overzichtelijk

Blikvanger van ˜Körperwelten'' is ongetwijfeld de ˜huidman''; een mannelijk lichaam dat is ontdaan van de huid. Het lijf toont alles wat daar direct ònder zit: botten en spierbundels. De teelballen hangen (wist u dat?) aan lange buisjes aan z'n torso. De man houdt z'n eigen vel in de hand. Een striptease in drie dimensies.
Eigenlijk is de GartenDOM in Oberhausen één groot knekelhuis. Alle plastinaten, van compleet gedemonteerde lichamen tot de 'stijgbeugel' in het gehoororgaan, het allerkleinste botje, hebben ooit gefunctioneerd als of in levende mensen. Die hebben hun stoffelijk overschot 'ter beschikking van de wetenschap' gesteld, waarna het 'voor de eeuwigheid' werd geprepareerd. Al geldt dat niet voor een deel van de objecten. Aan de foetussen in diverse stadia, de Siamese tweeling, het kind met waterhoofd en andere 'kansloze' vruchten werd niets gevraagd. Ze zijn onmisbaar op de expositie, die driedimensionaal inzicht geeft in de soms tragische werkelijkheid en het functioneren van het menselijk lichaam.

De 'huidman' draagt zijn eigen vel. >

De opzet is bijzonder overzichtelijk. De verschillende aspecten van de menselijke anatomie zijn gerangschikt naar lichaamsfunctie; bewegingsapparaat, hart, bloedsomloop, zenuwstelsel en de ontwikkeling van de mens in de moederschoot. De 'lichamen' zijn zodanig gedemonteerd, dat organen en functies duidelijk zijn te onderscheiden; een kniegewricht is bijvoorbeeld als een laatje uit een been geschoven. Iedere functie wordt verduidelijkt met 'losse' onderdelen: preparaten van organen en weefsels met ziekelijke veranderingen, bijvoorbeeld door hersenberoerte, hartinfarct of kanker; zieke en gezonde organen naast elkaar zoals gezonde en doorrookte longen; de verschillende stadia van zwangerschap, van bevruchting tot bijna voldragen vrucht en wat er in die negen maanden mis kan gaan; botbreuken met steunplaten; een heup met een nieuw kogelgewricht. Een 'mobiele informatietelefoon' geeft (ook in het Nederlands) een heldere toelichting bij bijna ieder object.

Controverse

Tijdens de voorbereiding van de eerste tentoonstelling, ruim twee jaar geleden in Mannheim, kwamen de Katholieke en de Evangelische Kerk met een verklaring waarin de tentoonsteling 'smakeloos, immoreel en voyeuristisch' werd genoemd. Door de levensechte plastinaten als 'kunst' te exposeren werden geboorte en dood van hun laatste mystiek beroofd. Maar die geluiden zijn verstomd. De honderdduizenden bezoekers -- in Keulen waren het er zelfs meer dan een miljoen -- blijken vooral gefascineerd vanwege het feit dat het biologisch functioneren er in werkelijk alle denkbare variaties wordt ontleed, tot in de minuscule details ontrafeld en door het inzicht dat daarmee in de veelzijdigheid van het menselijk lichaam wordt verkregen.
Uit een enquête onder 1025 willekeurige bezoekers in Basel, eind vorig jaar, bleek nauwelijks verschil tussen de opvattingen van gelovigen en niet-gelovigen, al hadden de eersten meer drempelvrees gehad en waren ze minder bereid om hun lichaam ter beschikking te stellen van de wetenschap. Bijna iedereen (89 procent) had 'meer geleerd' over het menselijk lichaam en bij 83 procent was de 'bewondering' voor het functioneren gegroeid. Veertig procent werd aangezet tot 'nadenken over leven en dood', 52 procent kreeg de motivatie om gezonder te gaan leven en 22 procent kwam bezorgder thuis. Maar elf procent besloot zich 'niet meer' met de binnenkant van het lichaam bezig te gaan houden en drie procent behield problemen met de wetenschap dat het feitelijk om 'echte' lichamen ging. Van de ondervraagde medici vond 94 procent tentoonstelling 'zeer goed' of 'goed'.

De tentoonstelling ''Körperwelten - De fascinatie van echtheid", is tot 19 november 2000 elke dag van 9 tot 23 uur te bezichtigen in GartenDOM, Vestische Strasse 41 in Oberhausen. Entree DM 22 (volwassenen), DM 12 (kinderen 6 t/m 18 jaar) of DM 16 (studenten met legitimatie). De ˜mobiele informatietelefoon" is te leen voor DM 5. Auto: vanuit richting Arnhem A 516 afslag Oberhausen-Osterfeld, onder snelweg door, na derde stoplicht links Fahnhorststrasse, volgende stoplicht rechts Vestische Strasse, GartenDOM na 500 meter rechts. Trein: vanaf Hauptbahnhof bus CE 92 tot halte Kampstrasse; dan nog 350 meter. Informatie tel 00-49 208 8489-0, internet http://www.koerperwelten.com.

Plastinaten als nieuwe anatomie

< 'De anatomische les' (1632) van Rembrandt van Rijn (Kennislink.nl)

De anatomie is een belangrijk onderdeel van de medische wetenschap. Voordat een arts een zieke kan genezen moet hij allereerst weten wààr in het lichaam zich al die verschillende botten, spieren en organen bevinden.
De Griekse filosoof Aristoteles (384-322 v.Chr.) onderscheidde al zenuwen van pezen en beschreef de vertakking van de hoofdslagader in kleinere bloedvaten. Leonardo da Vinci (1452-1519) produceerde zeer gedetailleerde tekeningen van de binnenkant van het lichaam voor anatomische lessen. Op één van de beroemdste schilderijen van Rembrandt (1606-1669) geeft de Amsterdamse dr. Nicolaas Tulp zo'n les aan medische studenten. Studenten moesten het tot nu toe doen met tekeningen, skeletten, plastic modellen, organen op sterk water, computerbeelden en de ontleding van echte lijken. Vroeger werden daarvoor misdadigers of anonieme overledenen gebruikt. Tegenwoordig stellen steeds meer mensen hun lichaam welbewust ˜ter beschikking van de wetenschap''. Maar de bruikbaarheid is beperkt. Lijken gaan vrij snel tot ontbinding over. Er zijn steeds weer nieuwe nodig.

Kunststof

Prof. Gunther von Hagens >

Twintig jaar geleden ontdekte de Duitse prof. Gunther von Hagens, medicus en anatoom in Heidelberg, een techniek om menselijke lichamen met kunststof te conserveren. Door ˜plastinatie" kunnen lichamen en afzonderlijke weefsels ''tot in het microscopische details" worden bewaard.
De methode verenigt preparatie met moderne kunststofchemie. In een koud oplossingsbad worden uit het stoffelijk overschot weefselvet en -vocht beetje bij beetje vervangen door bijvoorbeeld eceton. Dan wordt het lichaam vacuum aan de kook gebracht en volgt ˜geforceerde impregnering", waarbij het oplosmiddel uit het weefsel trekt en kunststoffen kunnen binnendringen. Na dat proces, dat weken duurt, is het preparaat klaar voor verdere behandeling.
Door de conserveringsmethode zijn de plastinaten droog en reukloos en vrijwel onbeperkt houdbaar. Von Hagens: ,,Mijn preparaten worden ouder dan farao-mummies." Wanneer hij dood gaat blijft hij consequent: hij wil dan in plakken gesneden blijven voortbestaan.



DUTCH COURAGE'S PRODUCTIONS
Documentaires: Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Drama SS Pavon
Publicaties: Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact

Aangepast zoeken
© André Horlings

Make a free website with Yola