Paektu

’Let’s go to Mount Peaktu’, zingt de Noord-Koreaanse Moranbong-band voor een grote zaal vol soldaten. De zangeressen en muzikanten zouden - met smaak - door Kim Jong-un persoonlijk zijn geselecteerd. Tijdens het lied kijkt de Maarschalk goedkeurend toe. Klik op afbeelding om video te starten.

7. We gaan niet naar Mount Paektu

schreeuwerd De wereldbekende ‘schreeuwende nieuwslezeres’ uit Noord-Korea, met op de achtergrond het kratermeer >

(6 december 2018) Het zou één van de hoogtepunten zijn van onze reis door Noord-Korea: de excursie aar Mount Paektu, Paektusan, een vulkanische berg aan de grens met China. De berg is 2744 meter hoog en het kratermeer is wereldberoemd, want het is afgebeeld in het decor achter de doorgaans ‘scheeuwende’ nieuwslezeres’ Ri Chun-hee, die in de afgelopen maanden regelmatig ‘wereldnieuws’ uit Noord-Korea te melden had. Een uitbarsting van de vulkaan in 946 was één van de tien zwaarste in 10.000 jaar; de laatste eruptie was in 1702.

‘Vóór het grote feest hebben we een chartervlucht naar Mt. Paektu geregeld’, had Leonieke gemeld namens haar reisbureau YourTravel:

Het gebeurt maar zelden dat de mogelijkheid zich voordoet dat je naar deze berg kunt. Er staat je op Mt. Paektu niet alleen schitterend natuurschoon te wachten, je wordt ook ondergedompeld in revolutionaire Noord-Koreaanse verhalen.
Twee dagen zouden we er mee bezig zijn: op 7 september van Pyongyang naar Mount Paektu, het kratermeer bezoeken, het geboortehuis van Kim Jong-il, een ‘kinderpaleis’, een waterval, een geheim kamp en een skipiste. Op 8 september ‘s avonds weer terug.

Uniek: Want Mount Paektu is niet zomaar een vulkaan. Volgens de Noord-Koreaanse mythologie is Kim Jong-il er geboren, zoals er zou worden uitgelegd door een gids bij zijn geboortehuis.

De geboortemythe

De geboortemythe van Kim Jong-il is volgens de Amerkaanse filmproducent Paul Fischer waarschijnlijk te danken aan de bezetenheid voor film van Kim Il-sung, die na de oorlog de leiding kreeg over Noord-Korea. Naar het voorbeeld van de Sovjet-Unie moesten volgens Kim films een centrale rol spelen in de ‘ideologische vorming’ van de bevolking. Hij nam het initiatief om, onder de afdeling Propaganda en Agitatie, een Noord-Koreaanse filmindustrie op te zetten.

Fischer wijdde er er een boek aan (nog geen film): Een Kim Jong-il productie (2015), gebaseerd op de kunstzinnige bezetenheid van de tweede Kim, die zelfs een door hem bewonderde actrice uit Zuid-Korea ontvoerde om in zijn eigen films te spelen; na acht jaar wist ze te ontsnappen.

De eerste film van Kim Il-sung werd Nae kohyang, Mijn geboortedorp (1949). (Hier te bekijken. Eerst (gratis) account aanmaken (en bij niet voortzetten gauw weer opzeggen); bij mij lukte het niet). De film werd in 1949 uitgebracht en vertelt hoe Korea werd bevrijd, niet door het Rode Leger of de geallieerden, maar uitsluitend door de Koreaanse guerillastrijders en hun onzichtbare leider Kim Il-sung. De allereerste beelden uit de filmgeschiedenis van Noord-Korea zijn die van de (bordkartonnen) Paektu.

”De film appelleerde aan de diepe verlangens die na decennia van verval en onderdrukking destijds bij iedere Koreaan leefden. De ware toedracht werd verzwegen, over collaborateurs werd niet gerept en niet langer werd men opgescheept met het knagende gevoel van vernedering omdat de Sovjets en de geallieerden hen hadden bevrijd in plaats van hun eigen mensen. Met deze film kregen de mensen precies de fantasie voorgeschoteld waarin ze wilden geloven. En op deze fantasie zou Kim Il-sung de decennia daarna zijn dictatuur bouwen.”

Geboren in Russisch Verre Oosten

Volgens Wikipedia, die zich baseert op Sovjet-archieven, werd Kim Jong-il in 1941 geboren in een legerkamp in het Russische Verre Oosten. De Noord-Koreaanse bevolking krijgt van de wieg tot het graf op alle mogelijke manieren ingeprent dat hij in 1942 ter wereld kwam op de flanken van Mount Paektu. Zijn geboorte kondigde zich aan als tweeduizend jaar eerder die van Jezus Christus:

Voorafgaande aan zijn geboorte zou er een zwaluw al zingend voorspeld hebben dat de Grote Leider eraan kwam. Daarnaast zou bij zijn geboorte een dubbele regenboog boven de stad zijn verschenen en gingen in het hele land, midden in de winter, bloemen bloeien Naar aanleiding van zijn geboorte zou ook een nieuwe ster aan de hemel zijn verschenen.
Dat wordt allemaal nog eens luchtig samengevat in een filmpje op YouTube: De twee levens van Kim Jong-il.

Vlucht naar Mount Paektu afgelast

Op 6 september kreeg Leonieke een alarmerend bericht: er waren problemen met het vliegveld bij Mount Paektu. Het leek Air Koryo onmogelijk onze vlucht van 7 september heen en 8 terug door te laten gaan. Leonieke was furieus, raadpleegde haar Noord-Koreaanse-netwerk en vond uit dat de staat de vliegtuigen nodig had voor dat andere evenement: de 70e verjaardag van de DPRK op 9 september; de militaire parade en ons andere hoogtepunt: de Mass Games. Er moesten allemaal hotemetoten uit binnen- en buitenland naar Pyongyang worden vervoerd. Dat hadden ze kennelijk niet aan zien komen, toen onze reis besproken werd….

hurkgidsen

Onze gidsen mister Pak en miss Pak keken, in hurkzit, onthutst naar het verbijsterde gezelschap. Zij konden er ook niks aan doen. (Foto: Igor)

Harold en Sandra waren diep geschokt; dit was de zoveelste tegenvaller op hun toch al zo gecompliceerde reis. De rest van het gezelschap was zwaar teleurgesteld. Onze gidsen, die er óók niets aan konden doen, keken in hurkzit op een stoep hulpeloos naar het verbijsterde gezelschap. Zij konden er óók niks aan doen.

Leonieke orgnaiseert dit jaar (2019), in september, een nieuwe groepsreis, waarin o.m. Mount Paektu zowel vanuit China als uit Noord-Korea wordt bezocht.

hijwel < Twee weken later, op 20 september, reisde de Zuid-Koraanse president Moon wèl naar Mount Peaktu. Wat heeft hij wat wij niet hadden?

In plaats van naar de Chinese grens konden we als compensatie naar het Victorious Fatherland Liberation War Museum in Pyongyang, waar onder meer het in 1968 gekaapte Amerikaanse spionageschip’ USS Pueblo als oorlogsbuit ligt aangemeerd. Toen ons programma bekend werd was ik persoonlijk juist blij geweest dat deze attractie nièt op de lijst stond. Video’s van eerdere bezoekers hadden me duidelijk dat ons in het museum een orgie aan anti-Amerikaanse propaganda te wachten stond; niet zo verrassend in Noord-Korea overigens.We kregen andere, beslist aantrekkelijke en soms opmerkelijke, alternatieven, zoals zal blijken uit volgende afleveringen.

Kim-dynastie aan de macht

Volgens historicus en Korea-deskundige Casper van der Veer, in het boek De Kim-dynastie, is het Noord-Koreaanse regiem...

‘... geen onvoorspelbaar, gestoord of irrationeel bewind, maar een machiavellistisch en strategisch calculerend systeem dat alles doet om aan de macht te blijven. De 25 miljoen Noord-Koreaanse burgers zijn geen willoze gehersenspoelde robots, maar mensen met overtuigingen, dromen en ervaringen - net als elders ter wereld. De bevolking is er stelselmatig van overtuigd dat Kim Il-sung en later zijn zoon en kleinzoon ontegenzeggelijke macht over het land hebben.
Volgens zijn collega Remco Breuker, hoogleraar Koreastudies in Leiden, in komt de almacht van de Leider voort uit ‘georganiseerde groepshersenspoeling’. In zijn boek De BV Noord-Korea stelt hij vast:

Voor mij is Noord-Korea een theaterstaat. Er is maar één hoofdrolspeler: de Grote Leider, ondersteund door een aantal vaste bijrollen, vervuld door leden van de elite. (...) Kim Jong-un (bij Breuker, die dichter bij het Koreaans blijft: Kim Chongun) spéélt slechts dat hij de Grote Leider is.
Beide boeken gaan uitvoerig in op de ‘verbijsterende wreedheid’ van het Noord-Koreaanse regiem, die zich uit in een bijna totale controle van de bevolking, straf- en martelkampen, illegale handel met het buitenland en een kernwapenwedloop die ervoor moet zorgen dat het regiem zijn macht behoudt. Breuker besteedt bovendien grote aandacht aan de mensenrechten, die volgens hem onder meer geschonden worden door de export van arbeiders naar het buitenland, die een groot deel van hun verdiensten aan de staat moeten teruggeven. Hij baseert veel van zijn kennis op de ervaringen van vluchtelingen die, in tegenstelling tot de bevolking van Noord-Korea zelf, vrijuit kunnen praten.

De Kims worden als goden vereerd

Maar ook de Grote Leiders van Noord-Korea hebben niet het eeuwige leven. Kim Il-sung, de eerste president, overleed in 1994, op 82-jarige leeftijd. Zijn heengaan stortte de bevolking in een intens diepe rouw, zoals de tv-reportage van zijn begrafenis (49 min.) onmiskenbaar aantoont. Maar toch hij leeft voort. Hij is benoemd tot ’Eeuwig President’.

Volgens de Korea-deskundigen had zijn zoon Kim Jong-il toen de touwtjes in Noord-Korea al stevig in handen. Religie in Noord-Korea werd taboe verklaard en vervangen door de Juche-ideologie; het Kimilsungisme, waarin de Kims als goden worden vereerd. Dat bleek opnieuw toen Kim Jong-il (25 min., Engels) in 2011 tijdens een treinreis bij een hartaanval het leven liet; volgens waarnemers leed hij aan een ernstige vorm van suikerziekte. Nu is hij ‘Eeuwig Algemeen Secretaris van de Arbeiderspartij’.

Hij werd opgevolgd door zijn zoon Kim Jong-un, ‘de Maarschalk’..Het zou interessant zijn, maar te ingewikkeld voor dit verhaal, te melden door welke machinaties hij aan de macht is gekomen. Zowel Remco Breuker als Casper van der Veen (zie bronnen) berichten daar smakelijk over.

Kumsusan

Het Kumsusan-paleis uit de lucht (Google Satellite) >

De heiligste plaats van het land

In Pyongyang bezochten wij het Kumsusan Sun Palace, het mausoleum waar de eerste twee Kims liggen opgebaard, Joop, voor de achtste keer in Noord-Korea, zat niet op een herhaling van zijn ervaringen te wachten en bleef achter in het hotel, alleen. Ook helemaal alleen in de gigantische eetzaal, ingericht voor een groot publiek van eventueel hoogwaardigheidsbekleders, toen voor hem een smakelijk diner werd opgedist.

paleis Het Kumsusanpaleis van Kim Il-sung werd later ingericht als mausoleum voor de twee eerste Noord-Koreaanse leiders. >

De rest van het gezelschap onderwierp zich aan het protocol. Zoals Leonieke had gemeld:

Hou rekening met bijzonder streng toezicht. Het mausoleum wordt beschouwd als de heiligste plaats van het land.
Noord-Koreanen komen hier op hun best gekleed. Er wordt van jou ook verwacht dat je tijdens je bezoek nette kleding draagt. (...)
Je passeert bij de ingang van het Mausoleum een metaaldetector. Je kunt het best je zakken van te voren leegmaken en alles in de bus achterlaten. (...)
Je camera kun je wel meenemen. In het Mausoleum zelf mag niet gefotografeerd worden. Je levert je camera ter bewaring in bij de garderobe.
De mannen hadden dus allemaal stemmige overhemden en een das ingepakt en meestal onwennig gestrikt, en de dames een keurige jurk of rok; jasjes lieten we thuis, daar was het echt te warm voor.

Het was niets te veel gezegd.De controle was bijzonder streng. Hoewel ik zelf alle munten in het hotel gelaten had viel er bij controle van mijn lege portemonnee uit een vergeten hoekje toch een geheugenkaartje op de grond. Consternatie! Ik wist echt niet dat het er in zat en vreesde dat ik er nog wel wat van zou merken. Maar mr. Pak zei dat miss Pak hem na afloop aan me terug zou geven - wat gebeurde.

Buigen voor de Leiders

Maar eerst gingen we, onder stemmige rouwmuziek, via - echt! - kilometerslange loopbanden (zoals op Schiphol), door eindeloze gangen, langs links de zwanen in een vaart en rechts allemaal foto’s van de betreurde Leiders in betere dagen, richting de laatste rustplaats van Kim Il-sung. Miss Pak, onze gids, deed haar werk en legde uit welke enorme betekenis haar prisident voor haar land had gehad, maar opeens kwam ze niet verder. Ze schoot vol. Voor iedereen verrassend; eigenlijk dachten we allemaal dat deze ontwikkelde vrouw wel wist dat ze een opgeklopte mythe aan het vertellen was. Leonieke maakte haar verhaal - feitelijk - af.

In de zaal waar Kim Il-song lag opgebaard, was volstrekte stilte geboden.

aar De eeuwige rustplaats van president Kim Il-sung >

Op aanwijzing van een zaalwacht (zal best wel anders heten) moesten we ons in groepen opstellen. Dan stelde zo'n groep zich eerst op vóór de door een glazen stolp beschermde sarcofaag met het gebalsemde stoffelijk overschot van de Eerste Leider. Dan kwam het teken om eer te betonen: allen maakten een buiging; misschien niet zó diep als Koreanen zelf zouden doen. Dan een herhaling aan de linkerzijde van de Eeuwigdurende President en daarna weer rechts. Dissidenten? Daar was er de sfeer niet naar.

Het Kumsusan Sun Palace was tijdens zijn leven de residentie van Kim Il-sung. In 1994 werd het gerestaureerd tot mausoleum. In december 2012 werd ook Kim Jong-il er bijgezet. Op diens 70e verjaardag, in 2012, werd het gebouw heropend met een militaire parade en vuurwerk. Kumsunsan is het grootste mausoleum in de wereld. Het gebouw herbergt ook de talloze medailles, diploma’s, foto’s uit verschillende landen en andere eerbewijzen die in de loop van de tijd aan de Leiders werden toegekend.

Na een nieuwe loopbandtour door een ander deel van het enorme gebouw bereikten we de plaats waar Kim Jong-il lag opgebaard. De ceremonies herhaallden zich. Het was boeiend om het meegemaakt te hebben, maar we begrepen best dat Joop er niet zo veel behoefte meer aan had.

Het DPRK-kadopaleis

Ter compensatie van de Paektu gingen ook nog naar de International Friendship Exhibition, in ook weer een enorm paleis bij de berg Moyhyangsan in het noorden, twee uur rijden van Pyongyang. Het paleis moet aantonen dat dat de DPRK internationaal best vrienden heeft: Dat blijkt uit ruim 100.000 relatiegeschenken die staatshoofden, regeringsleiders en andere buitenlandse gasten in de loop van de tijd schonken aan Noord-Koreaanse vertegenwoordigers, onderverdeeld in zalen met cadeau’s voor Kim 1, 2 en 3. Ook hier was fotograferen weer verboden en moest alles en iedereen door de scan.

koko Een krokodil als ober; een geschenk van de Sandinisten uit Nicaragua >

Tussen de verzameling kunst en kitsch bevinden zich de vreemdste snuisterijen. De huid van een ijsbeer uit Canada. Een pennenset van de journalistenbond van Koeweit. Een berenkop van de Roemeense president Ceausescu, Een ivoren leeuw uit Tanzanië, een voetbal met de handtekening van Pele, Treinstellen uit China en Rusland, een robuuste gepantserde limousine van Stalin,die vanaf een portret goedkeurend toekijkt; zelfs een Iljoesjin waarvan de cockpit via een vliegtuigtrap kon worden betreden.

Uit Nederland waren twee geschenken opgesteld: een Delftsblauw bord met molentjes van de Communistische Partj Nederland uit 1990, één jaar voordat de partij werd opgeheven, en een klein plastiek van reisbureau Your Planet, dat door Leonieke persoonlijk naar Noord-Korea was gebracht.

Aan het eind van de ceremonie stonden drie wassen beelden opgesteld; Kim 1 en Kim 2 en de echtgenote van Kim 1. Ook daar werden we voor geacht te buigen. Leonieke had daar geen moeite mee, maar buigen voor wassen beelden? Ik kreeg last van de gereformeerde opvoeding die ik ooit genoten had.

Impressie van de International Friendship Exhobition 1 | 2 | 3.

Ongeregeld zootje

In de avond van 8 september kwamen we aan onze al vertrouwde stamtafel in het prestigieuze Koryo-hotel in Pyongyang bij van de excursies van de dag. Dat we er zaten was op zich al een wonder.: De meeste andere toeristen waren naar elders overgeplaatst.Morgen zou de DPRK haar 70e verjaardag vieren.

Raymond, de enige roker in ons gezelschap, begaf zich voor zijn vertrouwde nicotinestoot naar buiten - ook in Noord-Korea is roken taboe in publieke ruimtes. Bijna meteen kwam hij opgewonden terug: “Jongens, er staan allemaal politie-auto’s.”

Daar wilden we wel méér van weten. En toen ontrolde zich voor ons oog het meest bizarre tafereel dat we in Korea meemaakten. De limousines, bussen, taxi’s en luxe personenwagens, alles onder politie-begeleiding, rolden af en aan. Daaruit kwamen honderden gasten uit meestal bevriende landen en ongetwijfeld ook schurkenstaten in de hele wereld, gekleed in vol ornaat. Allemaal uitgenodigd door Kim Jong-un ter gelegenheid van de 70e verjaardag van de DPRK, de volgende dag.

Zouden er lieden tussen zitten die binnenkort als oorlogsmisdadiger in een gevangenis zouden worden geworpen? Later zou Roel nog bij een blondine informeren waar zij vandaan kwam: uit Zweden, maar waarom zei ze niet bij. Ze kwamen allemaal aan ons voorbij, tussen het geüniformeerde hotelpersoneel dat de koffers naar hun kamers moest brengen. Wie weet met wie we onder één dak hebben geslapen.

Wij stonden er, als ongeregeld zootje, nieuwsgierig bij te kijken; te grappen, te lachen en te wijzen naar het wel zeer gemêleerde gezelschap. Er werd ons niets in de weg gelegd. We mochten niet veel, maar dààr hadden we even een Oranje Vrijstaat; dààr staan was niet verboden. Aad offerde zich in zijn eentje op om onze plaatsen bezet te houden.

“Dit is uniek. Dit maken we nóóit meer mee!”, zei Roel, en daar had hij gelijk in.

Terug naar Inhoud | 8. Noord-Korea bestaat niet



DUTCH COURAGE'S PRODUCTIONS
Documentaires: Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Drama SS Pavon
Publicaties: Artikelen en features | World Webcam Monitor | 100 jaar Apeldoornse Courant
Contact

Aangepast zoeken
© André Horlings

Make a free website with Yola