Defilé op Onderlangs maakt emoties los bij veteranen en publiek

,,Het was fantastisch, maar nu ben ik doodmoe''

Door ANDRÉ HORLINGS

(18 september 1994) In de verte daagde een rode gloed. De Onderlangs loopt, van Mandelabrug naar Rijnhotel, licht omhoog, en daardoor had het publiek langs een groot deel van de route van het defilé een goede indruk van wat komen zou. De rode baretten van de veteranen kwamen langzaam dichterbij. En dat was, met alle waardering voor de rest, hèt moment waarvoor iedereen was gekomen. Met een staande ovatie sprak het publiek zijn enorme waardering uit voor al die mannen die precies vijftig jaar geleden ook naar Arnhem kwamen, maar daar stuitten op een veel te sterke tegenstand.

'We remember. Thanks!', stond op een spandoek van een huis aan de splitsing van Onderlangs en Bovenover. Om daarvan blijk te geven had het publiek zich rijendik achter de hekken opgesteld; aan de westzijde wellicht met enige ergernis, want veel stoelen voor genodigden waren leeg gebleven. En tot het allerlaatste moment lieten de weergoden iedereen volstrekt in het ongewisse of het tussen vijf en zes uur zou stortregenen of dat de zon zou schijnen. Het bleef nagenoeg droog, met af en toe een spatje regen.
Een uur voor het begin van het defilé was in het Rijnhotel een wirwar te ontwaren van uniformen, talen, leeftijden, nationaliteiten, onderscheidingen en baretten. Buiten vond de formatie plaats van de stoet, die een eerbetoon moest worden voor de soldaten die in 1944 hun leven in de waagschaal stelden in een poging de Brug te bereiken. Cameraploegen liepen af en aan; journalisten tekenden nog enkele laatste oorlogsherinneringen op uit de mond van veteranen.
Het defilé werd een waardige voettocht. De organisatoren poogden vanuit het debacle van vijftig jaar geleden een brug naar de toekomst te slaan. In de volgorde van deelnemende korpsen en groepen was een link gelegd naar de historie. Voorop de 'Gele Rijders'; de 11e afdeling der Rijdende Artillerie, die vroeger de Willem I-kazerne in Arnhem als basis had. Daarna volgden de Brite parachutisten die 's morgens wèl op de Ginkelse heide afgesprongen waren, en de Poolse, wiens sprong boven Driel was afgelast vanwege het intussen verslechterde weer. Historische voertuigen gaven een goede indruk van het legermaterieel waarmee de militairen het in de Tweede Wereldoorlog moesten doen. De voertuigen waren afkomstig van het Nederlands-Belgische rijdend museum 'Historical War Wheels'. Bovenop een vervaarlijke tank zat een Britse milva met een ontwapenende glimlach.

Veteranen in strak gelid

Het publiek, dat urenlang geduldig had staan wachten in soms venijnige regenbuien, reageerde enthousiast op iedere activiteit. Maar de grootste waardering was voor de veteranen; eerst rond 1700 Britten, waarvan het merendeel hier precies vijftig jaar geleden landde, en wat verderop in de stoet een dertigtal Polen met hun grijze baretten, die het 21 september zo moeilijk kregen in Driel. Iedereen uitte zijn dankbaarheid door op te staan en de handen blauw te klappen.
De in strak gelid langsmarcherende veteranen, intussen allemaal ruim boven de 70, reageerden ieder op eigen wijze. Sommigen straalden, anderen blikten vrolijk naar de mensenmenigte, enkelen keken strak voor zich uit. ,,Ik had het moeilijk, erkende veteraan T.H. Owen uit Hants na afloop. ,,Er kwamen tranen. Het was heel emotioneel. Het was fantastisch. Maar nu ben ik doodmoe.''
De ontroering was wederzijds. Langs de kant van de weg konden vooral ouderen hun emoties niet bedwingen. Een oude vrouw deelde bloemen uit aan de veteranen. Een bejaarde man probeerde iedereen de hand te drukken. Een klein meisje haalde uit een mandje kleine cadeautjes voor de vergrijsde soldaten. Maar die onderhielden zo'n snelheid, dat zij ze nauwelijks bij kon houden. Dat tempo was ook een veteraan met een stok iets te bar, want hij raakte achter, en verzeilde in een groepje kinderen. Maar dat was eigenlijk ook de bedoeling. 'De veteranen zullen hand in hand gaan met de kinderen', zo hadden de organisatoren bedacht, maar de veteranen wilden gaven er de voorkeur aan als een eenheid langs de menigte te paraderen. Naarmate de voettocht vorderde ontstond er echter toch een mengeling met het publiek.
De soldaten, die vijftig jaar geleden de bevrijding dachten te brengen, verzamelden zich na afloop op een afgesloten rijbaan van de Mandelabrug. En daar begon het grote afscheid, na al die hoogst emotionele herdenkingsdagen, en iedereen besefte dat het voor het laatst was. Nog jarenlang zullen veteranen Arnhem weten te vinden, maar het zullen er elke keer minder worden. En nooit zal het welkom zo groots meer zijn. ,,Het was jammer van de regen'', zei veteraan R. Burns uit Glasgow in Schotland. ,,Vijftig jaar geleden, op 17 september 1944, was het zo'n stralende dag....''



DUTCH COURAGE'S PRODUCTIONS
Documentaires: Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Drama SS Pavon
Publicaties: Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact

Aangepast zoeken
© André Horlings

Make a free website with Yola