Apeldoorn, 30 april 2009: Door het oog van de Naald
Het monument heeft de klap opgevangen. Dankzij de Naald zijn tientallen toeschouwers letterlijk door het oog van de naald gekropen.
‘EHBO’ers deden waarvoor ze altijd hadden getraind, maar hoopten dat nooit zou gebeuren’
Hoofdrol voor Rode Kruis bij drama op Koninginnedag
Door ANDRÉ HORLINGS
Een eenzame ziekenauto spoedt zich richting de Naald voor een kennelijk ongeval. De feestende menigte is zich nog van geen kwaad bewust. (Foto’s Else van Luxzenburg) >
(5 juni 2009, Rode Kruispagina's in Apeldoorns Stadsblad) ‘Even
een rondje lopen over het grote veld voor Het Loo; wat een feest.
Bussen vol jubelende kinderen stappen uit. Waar staat de koningin? Het
grote scherm laat de stoet zien, als ze instappen bij de Grote Kerk. Er
komt nog een moeder aan onze post: ‘Heeft u ook zonnebrand?’. De muziek
is al duidelijk te horen en de historische optocht is in volle gang. Nog
één bocht en dan zijn ze op ’t Loo en dan kunnen wij ze zien’. Dat is
een onderdeel van het verslag van verpleegkundige Sylvia Tiemens, die op
30 april 2009 als EHBO’er dienst deed in de Rode Kruistent tegenover de
Naald, waar Koninginnedag een dramatisch einde vond.
‘Een paar doffe dreunen, gevolgd door een enorme knal. En daarna gegil.
Foute boel: een ongeval’, gaat ze verder. ‘Ik pak mijn tas en loop
richting de Naald. Dit is geen ongeluk, maar een slagveld. Even is het
doodstil. Het lijkt een beeld zoals ik weleens op tv zag vanuit het
Midden-Oosten. Waar moet ik beginnen? Steeds als ik weer opkijk zie ik
de weg groter worden met nog meer slachtoffers’.
‘Als de weg bijna leeg is gaan we op de Loolaan mensen helpen die
getuigen zijn geweest. Het wordt stiller. Mensen lopen met behuilde
gezichten richting station. Er klinken geen sirenes meer en al het
oranje verdwijnt langzaam uit het straatbeeld. We gaan allemaal terug
naar het Rode Kruisgebouw. Velen van ons hebben hetzelfde meegemaakt en
langzaam komen er verhalen los’.
‘Thuis zitten twee kinderen en mijn man op mij te wachten en dan
realiseer ik me opeens: dat had vandaag ook anders kunnen zijn. Ik ben
er trots op één van de hulpverleners te zijn geweest op Koninginnedag
2009’.
Hoofdrol
De Suzuki kwam uit de Jachtlaan, brak door een dikke toeschouwersrij en kwam tot stilstand op de Naald, terwijl de Koninklijke bus juist naderde. (Wikipedia) >De prominente rol van de Rode Kruis-vrijwilligers, onmiddellijk nadat Karst T. met zijn Suzuki Swift op de monumentale Naald klapte, is niemand ontgaan. Onmiddellijk stormden de EHBO’ers het slagveld op om te doen waarvoor ze waren opgeleid: eerste hulp verlenen, al was dat een haast hopeloze opgave temidden van het bloedbad dat was aangericht.
De bewonderenswaardige inzet was een uitvloeisel van de uitvoerige voorbereiding van wat (ook) voor het Rode Kruis één van de grootste evenementen ooit in Apeldoorn had moeten worden. ‘We hadden een plan bedacht voor inzet tussen 06.00 en 24.00 uur, van het station in het zuiden tot Het Loo', vertelt Eric de Landmeter van het Rode Kruis in Apeldoorn Het was de eerste klus voor 44-jarige luitenant-kolonel van de landmacht, die op 12 maart aantrad als bestuurder met als taakveld wat officieel heet ‘noodhulp nationaal’.
‘Er werden zeven vaste posten ingericht, aangevuld met mobiele en loopposten. Het was een hele logistieke organisatie met tenten, aggregaten, water, proviandering, verbindingen, vervoer en samenwerking met Gemeente en VVV. Het zou een heel lange dag worden, verdeeld over twee ploegen, zodat ook de EHBO’ers zich in het feestgedruis konden storten.
In de kelder van het Rode Kruisgebouw aan de Schuttersweg werd een verbindingspost ingericht. Bij de voorbereiding was opgemerkt: ‘daar zien we niks’, dus was er een flatscreen neergezet. Dat bleek essentieel: de betrokkenen wisten onmiddellijk wat er aan de hand was. Anders hadden ze conclusies moeten trekken uit de plotselinge stroom van verwarrende mededelingen via de portofoons.
De Apeldoornse EHBO’ers kregen versterking van vrijwilligers uit de wijde omgeving, van Zwartsluis, Twente en Doetinchem tot Harderwijk; totaal 85 personen. De leiding was in handen van Ronald Kruijssen. Het was voor het eerst dat ik het Rode Kruis in actie zag. Ik zou de posten langslopen; contact onderhouden met de vrijwilligers. Behalve tussen 10 en 12 uur; dan zat ik op de tribune voor hotel Bloemink’.
Optocht
Op de tribune zag Eric de Landmeter de historische optocht langs komen. Afdeling 54 en 55 waren al voorbij; het wachten was op 56: het Rode Kruispeloton, gekleed in historische uniformen. Maar eerst moest de koninklijke bus passeren.‘Toen kwam de klap. We zagen een zwarte flits. Tumult in de verte. Mensen in nood. Rode Kruiswerkers die het slagveld op stormden. Uit de Rode Kruispost tegenover de Naald rende hoofd Annemiek van Duren onmiddellijk naar de auto. Toen naar de gewonden. Deed wat ze geleerd had: overzicht krijgen, inventariseren wat er aan de hand was, gewonden tellen, hoeveel hulp nodig, waar? Portofoon aan meldkamer. EHBO’ers van elders, van de mobiele posten, stormden toe. Artsen en verpleegkundig personeel uit het publiek gingen hulp verlenen’.
Oefening
< Twee vrijwilligers, in uniformen uit 1946 voor de historische optocht, keren na hun hulpverlening op het slagveld teneergeslagen terug naar huis.
Vrijwilliger Erik van Luxzenburg stond, in een Rode Kruis-uniform uit
1946, achter de Naald klaar voor de historische optocht. ‘Om 13 uur zou
mijn dienst beginnen, vandaar dat ik stomtoevallig mijn EHBO-tas bij me
had. Na de knal ben ik gaan rennen. Politie bij de auto wees naar de
kruising: ga daar maar helpen. Er waren vele hulpverleners, van Rode
Kruis en artsen en verpleegkundigen uit de buurt. Met z’n allen hielpen
we zover we konden. Mijn tas werd geplunderd’.
Hoe kan het dat EHBO’ers, die tijdens evenementen ‘normaal’ vooral
blaren doorprikken of flauwvallers bijbrengen, zo snel om kunnen
schakelen wanneer het ernst wordt? Eric de Landmeter: ‘Rode
Kruis-vrijwilligers zijn getraind. Ook reanimatie behoort bij de
opleiding en sommigen hebben daar daadwerkelijk ervaring mee. Bovendien
zijn ze voortdurend bezig hun vaardigheden te behouden. Eigenlijk hebben
ze gedaan waarvoor ze altijd hebben getraind, en steeds hoopten dat het
nooit zo ver zou komen. Maar dit soort calamiteiten kun je niet
trainen, hooguit in een kunstmatige omgeving; een rampenoefening
bijvoorbeeld. Een vrijwilligster uit Barneveld drukte het zo uit: ‘In
een oefening denk je altijd even na voordat je handelt. In dit geval
handelde je meteen: je wist wat je doen moest’.
Nazorg
Rode Kruis-helpers verwerken samen de eerste emoties na de hulpverlening. >
De festiviteiten werden afgelast. Bestaande posten gesloten. Andere
ingericht: voor opvang, georganiseerd door de gemeente. Daar waren ook
weer EHBO’ers van het Rode Kruis bij nodig. Iedereen besefte dat er van
alles te doen was. Niemand had het over aflossen; alleen maar: ‘wat kan
ik aanpakken?’.
In het Rode Kruisgebouw, waar de vrijwilligers zich na afloop
verzamelden, kwam de nazorg op gang. Eric de Landmeter: ‘De emoties
kwamen los. Dat is niet erg, integendeel. Vertel je verhaal,
individueel, in groepsgesprekken. Iedereen heeft zijn eigen stukje van
de puzzel; samen is er een totaalbeeld’.
De volgende dag was er een nieuwe bijeenkomst. ‘Een grote opkomst: 60
betrokkenen. En een verrassing: prinses Margriet (bestuurslid van het
Internationale Rode Kruis) en mr. Pieter van Vollenhoven (voorzitter van
de Onderzoeksraad voor Veiligheid) wilden aanwezig zijn en hebben veel
betrokkenen gesproken. Zij werden als steun ervaren en wij waren dat
voor hen’.
Daarna ging ‘het werk’ verder. Dodenherdenking op 4 mei, met EHBO-inzet.
Op de Herdenkingsbijeenkomst van 8 mei namen vrijwilligers uit Arnhem
de ‘Apeldoornse’ taken over, zodat de direct betrokkenen erbij konden
zijn.
Volgens Eric de Landmeter is het meestal een kwestie van tijd voordat
traumatische ervaringen als gevolg van calamiteiten zoals op
Koninginnedag verdwijnen. ‘Na een paar dagen of weken gaat het gewone
leven weer verder. Maar wanneer je problemen blijft houden, dan is het
verstandig om professionele hulp in te schakelen’.
SIGMA rukt uit bij calamiteiten
DUTCH COURAGE'S PRODUCTIONS
Documentaires: Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Drama SS Pavon
Publicaties: Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact