Apeldoorn, 30 april 2009: Door het oog van de Naald

Het drama van 30 april had zoveel groter kunnen zijn als de auto niet op de Naald te pletter was geslagen. Rechts reed de koninklijke bus, het mogelijke doelwit. Rechtdoor stond een menigte van enkele rijen dik. Links was het historische Rode Kruis-peloton opgesteld, klaar om zich bij de optocht aan te sluiten.
Het monument heeft de klap opgevangen. Dankzij de Naald zijn tientallen toeschouwers letterlijk door het oog van de naald gekropen.

‘EHBO’ers deden waarvoor ze altijd hadden getraind, maar hoopten dat nooit zou gebeuren’

Hoofdrol voor Rode Kruis bij drama op Koninginnedag

Door ANDRÉ HORLINGS

Ambulance Een eenzame ziekenauto spoedt zich richting de Naald voor een kennelijk ongeval. De feestende menigte is zich nog van geen kwaad bewust. (Foto’s Else van Luxzenburg) >

(5 juni 2009, Rode Kruispagina's in Apeldoorns Stadsblad) ‘Even een rondje lopen over het grote veld voor Het Loo; wat een feest. Bussen vol jubelende kinderen stappen uit. Waar staat de koningin? Het grote scherm laat de stoet zien, als ze instappen bij de Grote Kerk. Er komt nog een moeder aan onze post: ‘Heeft u ook zonnebrand?’. De muziek is al duidelijk te horen en de historische optocht is in volle gang. Nog één bocht en dan zijn ze op ’t Loo en dan kunnen wij ze zien’. Dat is een onderdeel van het verslag van verpleegkundige Sylvia Tiemens, die op 30 april 2009 als EHBO’er dienst deed in de Rode Kruistent tegenover de Naald, waar Koninginnedag een dramatisch einde vond.

‘Een paar doffe dreunen, gevolgd door een enorme knal. En daarna gegil. Foute boel: een ongeval’, gaat ze verder. ‘Ik pak mijn tas en loop richting de Naald. Dit is geen ongeluk, maar een slagveld. Even is het doodstil. Het lijkt een beeld zoals ik weleens op tv zag vanuit het Midden-Oosten. Waar moet ik beginnen? Steeds als ik weer opkijk zie ik de weg groter worden met nog meer slachtoffers’.
‘Als de weg bijna leeg is gaan we op de Loolaan mensen helpen die getuigen zijn geweest. Het wordt stiller. Mensen lopen met behuilde gezichten richting station. Er klinken geen sirenes meer en al het oranje verdwijnt langzaam uit het straatbeeld. We gaan allemaal terug naar het Rode Kruisgebouw. Velen van ons hebben hetzelfde meegemaakt en langzaam komen er verhalen los’.
‘Thuis zitten twee kinderen en mijn man op mij te wachten en dan realiseer ik me opeens: dat had vandaag ook anders kunnen zijn. Ik ben er trots op één van de hulpverleners te zijn geweest op Koninginnedag 2009’.

Hoofdrol

Naald De Suzuki kwam uit de Jachtlaan, brak door een dikke toeschouwersrij en kwam tot stilstand op de Naald, terwijl de Koninklijke bus juist naderde. (Wikipedia) >

De prominente rol van de Rode Kruis-vrijwilligers, onmiddellijk nadat Karst T. met zijn Suzuki Swift  op de monumentale Naald klapte, is niemand ontgaan. Onmiddellijk stormden de EHBO’ers het slagveld op om te doen waarvoor ze waren opgeleid: eerste hulp verlenen, al was dat een haast hopeloze opgave temidden van het bloedbad dat  was aangericht.
De bewonderenswaardige inzet was een uitvloeisel van de uitvoerige voorbereiding van wat (ook) voor het Rode Kruis één van de grootste evenementen ooit in Apeldoorn had moeten worden. ‘We hadden een plan bedacht voor inzet tussen 06.00 en 24.00 uur, van het station in het zuiden tot Het Loo', vertelt Eric de Landmeter van het Rode Kruis in Apeldoorn Het was de eerste klus voor 44-jarige luitenant-kolonel van de landmacht, die op 12 maart aantrad als  bestuurder met als taakveld wat officieel heet ‘noodhulp nationaal’.
‘Er werden zeven vaste posten ingericht, aangevuld met mobiele en loopposten. Het was een hele logistieke organisatie met tenten, aggregaten, water, proviandering, verbindingen, vervoer en samenwerking met Gemeente en VVV. Het zou een heel lange dag worden, verdeeld over twee ploegen, zodat ook de EHBO’ers zich in het feestgedruis konden storten.
In de kelder van het Rode Kruisgebouw aan de Schuttersweg werd een verbindingspost ingericht. Bij de voorbereiding was opgemerkt: ‘daar zien we niks’, dus was er een flatscreen neergezet. Dat bleek essentieel: de betrokkenen wisten onmiddellijk wat er aan de hand was. Anders hadden ze conclusies moeten trekken uit de plotselinge stroom van verwarrende mededelingen via de portofoons.
De Apeldoornse EHBO’ers kregen versterking van  vrijwilligers uit de wijde omgeving, van Zwartsluis, Twente en Doetinchem tot Harderwijk; totaal 85 personen. De leiding was in handen van Ronald Kruijssen. Het was voor het eerst dat ik het Rode Kruis in actie zag. Ik zou de posten langslopen; contact onderhouden met de vrijwilligers. Behalve tussen 10 en 12 uur; dan zat ik op de tribune voor hotel Bloemink’.

Optocht

Op de tribune zag Eric de Landmeter de historische optocht langs komen. Afdeling 54 en 55 waren al voorbij; het wachten was op 56: het Rode Kruispeloton, gekleed in historische uniformen. Maar eerst moest de koninklijke bus passeren.
‘Toen kwam de klap. We zagen een zwarte flits. Tumult in de verte. Mensen in nood. Rode Kruiswerkers die het slagveld op stormden. Uit de Rode Kruispost tegenover de Naald rende hoofd Annemiek van Duren onmiddellijk naar de auto. Toen naar de gewonden. Deed wat ze geleerd had: overzicht krijgen, inventariseren wat er aan de hand was, gewonden tellen, hoeveel hulp nodig, waar? Portofoon aan meldkamer. EHBO’ers van elders, van de mobiele posten, stormden toe. Artsen en verpleegkundig personeel uit het publiek gingen hulp verlenen’.

Oefening

Uniformen < Twee vrijwilligers, in uniformen uit 1946 voor de historische optocht, keren na hun hulpverlening op het slagveld teneergeslagen terug naar huis.

Vrijwilliger Erik van Luxzenburg stond, in een Rode Kruis-uniform uit 1946, achter de Naald klaar voor de historische optocht. ‘Om 13 uur zou mijn dienst beginnen, vandaar dat ik stomtoevallig mijn EHBO-tas bij me had. Na de knal ben ik gaan rennen. Politie bij de auto wees naar de kruising: ga daar maar helpen. Er waren vele hulpverleners, van Rode Kruis en artsen en verpleegkundigen uit de buurt. Met z’n allen hielpen we zover we konden. Mijn tas werd geplunderd’.
Hoe kan het dat EHBO’ers, die tijdens evenementen ‘normaal’ vooral blaren doorprikken of flauwvallers bijbrengen, zo snel om kunnen schakelen wanneer het ernst wordt? Eric de Landmeter: ‘Rode Kruis-vrijwilligers zijn getraind. Ook reanimatie behoort bij de opleiding en sommigen hebben daar daadwerkelijk ervaring mee. Bovendien zijn ze voortdurend bezig hun vaardigheden te behouden. Eigenlijk hebben ze gedaan waarvoor ze altijd hebben getraind, en steeds hoopten dat het nooit zo ver zou komen. Maar dit soort calamiteiten kun je niet trainen, hooguit in een kunstmatige omgeving; een rampenoefening bijvoorbeeld. Een vrijwilligster uit Barneveld drukte het zo uit: ‘In een oefening denk je altijd even na voordat je handelt. In dit geval handelde je meteen: je wist wat je doen moest’.

Nazorg

Vrijwilligers Rode Kruis-helpers verwerken samen de eerste emoties na de hulpverlening. >

De festiviteiten werden afgelast. Bestaande posten gesloten. Andere ingericht: voor opvang, georganiseerd door de gemeente.  Daar waren ook weer EHBO’ers van het Rode Kruis bij nodig. Iedereen besefte dat er van alles te doen was. Niemand had het over aflossen; alleen maar: ‘wat kan ik aanpakken?’.
In het Rode Kruisgebouw, waar de vrijwilligers zich na afloop verzamelden, kwam de nazorg op gang. Eric de Landmeter: ‘De emoties kwamen los. Dat is niet erg, integendeel. Vertel je verhaal, individueel, in groepsgesprekken. Iedereen heeft zijn eigen stukje van de puzzel; samen is er een totaalbeeld’.
De volgende dag was er een nieuwe bijeenkomst. ‘Een grote opkomst: 60 betrokkenen. En een verrassing: prinses Margriet (bestuurslid van het Internationale Rode Kruis) en mr. Pieter van Vollenhoven (voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid) wilden aanwezig zijn en hebben veel betrokkenen gesproken. Zij werden als steun ervaren en wij waren dat voor hen’.
Daarna ging ‘het werk’ verder. Dodenherdenking op 4 mei, met EHBO-inzet. Op de Herdenkingsbijeenkomst van 8 mei namen vrijwilligers uit Arnhem de ‘Apeldoornse’ taken over, zodat de direct betrokkenen erbij konden zijn.
Volgens Eric de Landmeter is het meestal een kwestie van tijd voordat traumatische ervaringen als gevolg van calamiteiten zoals op Koninginnedag verdwijnen. ‘Na een paar dagen of weken gaat het gewone leven weer verder. Maar wanneer je problemen blijft houden, dan is het verstandig om professionele hulp in te schakelen’.


SIGMA rukt uit bij calamiteiten

Grote ongevallen en rampen komen soms voor, ook in Nederland. De vuurwerkramp in Enschede en de cafébrand in Volendam zijn overbekende voorbeelden. De hulpverlening is in zulke gevallen uitstekend geregeld. De zogenoemde Mobiele Medische Teams van het Nederlandse Rode Kruis, die hulp verlenen  aan ambulances, behoren tot de beste ter wereld. Hooggekwalificeerde, professionele hulpverleners geven de best denkbare zorg. Maar als er nu tien of vijftig of meer dan honderd mensen op hetzelfde moment behandeld moeten worden; een calamiteit zoals die zich op Koninginnedag in Apeldoorn voordeed? Naast de vrijwilligers van het Nederlandse Rode Kruis spoedden zich dan ook de Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie (SIGMA) naar de plaats van de ramp. Zij opereren in groepen van acht goed opgeleide hulpverleners. De SIGMA-vrijwilligers nemen niet direct medisch werk over. Ze doen voorbereidend werk, assisteren de ambulanceverpleegkundige bij de behandeling, helpen met het transport van gewonden en blijven bij een patiënt als die even op vervoer moet wachten. Vrijwillig, maar professioneel. Zij stonden in Apeldoorn op 30 april de vrijwilligers bij van de Noodhulp nationaal. De mensen met het EHBO-diploma.


DUTCH COURAGE'S PRODUCTIONS
Documentaires: Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Drama SS Pavon
Publicaties: Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact

Aangepast zoeken
© André Horlings

Make a free website with Yola