De plaatselijke bevolking van Olst, maar ook in Nijmegen en Arnhem, heeft nooit goed beseft waar de militaire objecten die rond de jaren vijftig in hun omgeving werden gekoesterd, nu voor dienden. Pas in 1997 maakten twee boeken duidelijk dat ze de Russen tegen moesten houden. Een deel van die zogenoemde IJssellinie is nu op het landgoed De Haere bij Olst te bezichtigen.

Wandelroute langs bunkers van IJssellinie bij Olst

Een staatsgeheim als museum

Door ANDRÉ HORLINGS

DrijvendeStuwen De achtergronden van de IJsselinie worden uitvoerig beschreven in 'Drijvende stuwen voor de landsverdediging - Een geschiedenis van de IJssellinie' van J.R. Beekmans en C. Schilt (red.) >

(Juni 2000) Tijdens de Cuba-crisis van 1962, toen de Verenigde Staten van de Sovjet-Unie eisten dat ze hun op Cuba gestationeerde raketten verwijderden, zagen de boeren op hun land achter het IJsselmeer verrassend veel water staan. In de steden konden de rioleringen hun aanbod nauwelijks meer lozen vanwege het hoge rivierpeil. Maar bijna niemand wist dat fase één van het supergeheime landsverdedigingsplan 'IJssellinie' in werking was gesteld: het sluiten van de sluizen in de Afsluitdijk.

Slechts een enkeling besefte dat vervolgens de Waal bij Nijmegen, de Nederrijn bij Arnhem en de IJssel bij Olst door drijvende stuwen konden worden afgesloten. Dat daardoor de wijde omgeving van het stroomgebied van met name de IJssel onder water zou worden gezet. Dat vervolgens de zware tanks van de Russen moesten stranden in de modder. En dat daarna de provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel en het deel van Gelderland ten oosten van de IJssel aan het Rode Leger zouden worden prijsgegeven. In Olst bevond zo'n stuw zich in een insteekhaven aan de IJssel. Het overgrote deel van de ondersteunende diensten verrees op het landgoed De Haere. Van de oorspronkelijke zestig bunkers resteren er dertig, die van de sloop werden gered door de Stichting Functioneel Bunker Beheer en onderdeel uitmaken van een (openlucht) Museum IJssellinie.

Rode rozen

,,Tsja, herhaaldelijk moeten we hier hakenkruizen en dergelijke verwijderen'', zegt ing. Bram de Jong, assistent-rentmeester bij de Stichting IJssellandschap en tevens enthousiast medewerker van het museum. ,,Die mensen realiseren zich niet dat het om een Nederlandse bunker gaat, die niets met de Tweede Wereldoorlog te maken had.''
We staan bij de oorspronkelijke ziekenhuisbunker, bestemd voor de gewonden wanneer het inderdaad was misgegaan. ,,Het was een compleet ingericht ziekenhuis met operatiekamer en 36 slaapplaatsen, waar de gewonden moesten worden opgevangen als de IJssellinie in werking was gesteld. We hebben het opnieuw ingericht, met originele instrumenten, zodat bezoekers er een goede indruk van kunnen krijgen.''
Struikgewas op het dak moest het gebouw aan het oog van spionagevliegtuigen onttrekken maar, weet De Jong, ,,ze hadden daar ook rozenstruiken bij gezet, die tijdens de bloeitijd heel goed zichtbaar moeten zijn geweest.'' De kunstwerken op het landgoed werden gebouwd om de stuw in de IJssel te verdedigen tegen aanvallen over land of door de lucht. ,,Zo werden versleten tanks uit de oorlog in beton gestort in dijken en terpen, zodat alleen de geschutskoepel zichtbaar was. Er kwamen kazematten met geschut om het complex tegen pantservoertuigen, infanteristen en luchtaanvallen te verdedigen.''

Functioneel Bunkerbeheer

Sinds 1994 probeert de Stichting Functioneel Bunkerbeheer de IJssellinie aan de vergetelheid te ontrukken, geholpen door een groeiend leger vrijwilligers dat in de afgelopen jaren al vele bunkers, tankkoepels en andere objecten heeft opgeknapt. Het overgrote deel bevindt zich op het landgoed De Haere, waar een wandelroute is uitgezet langs de belangrijkste objecten. Hun bemoeienissen zijn sinds half mei ook vanaf de IJsseldijk zichtbaar, waar twee tankkoepels zijn herplaatst. De route op het landgoed is herkenbaar aan de paaltjes met een groene kop, en voert langs de hospitaal- en commandobunkers, bunkers voor diverse soorten geschut en onder meer de plaats waar een intussen herstelde inlaat was gerealiseerd om het IJsselwater binnen te laten.
Op borden worden bedoeling en betekenis van de objecten uitgelegd. Eens per maand, op de eerste zaterdagmiddag, vinden rondleidingen plaats onder leiding van een deskundige gids en is het mogelijk de ziekenhuis- en commandobunkers te bezoeken. Het inrichten van de commandobunker moet overigens nog beginnen, maar in een gedeelte zullen ook vleermuizen welkom zijn voor hun winterslaap.

Wandelroute

Het Museum IJssellinie bestaat vooralsnog voornamelijk uit bunkers en andere objecten die tijdens de Koude Oorlog rond de stuw aan de IJssel bij Olst werden gebouwd. De wandelroute bevindt zich voor het overgrote deel op het landgoed De Haere en is herkenbaar aan de paaltjes met groene koppen en duurt ongeveer 45 minuten. De route is bereikbaar vanaf de parkeerplaats aan de Rijksstraatweg (de IJsseldijk) bij de Haereweg, ca. twee km ten zuiden van Olst, of bij De Haere (vanuit Diepenveen ca. 500 meter na spoorwegovergang).
Op elke eerste zaterdagmiddag van de maand, van 13 tot 16 uur, kan worden gewandeld onder leiding van een gids en is de medische hulppost geopend.

Meer informatie: IJssellinie.nl.



DUTCH COURAGE'S PRODUCTIONS
Documentaires: Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Drama SS Pavon
Publicaties: Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact

Aangepast zoeken
© André Horlings

Make a free website with Yola