Filtersoftware kan kinderen beschermen tegen confrontaties met kwalijke sites op het internet: porno, drugs, intolerantie. Op de Amerikaanse scholen zijn filters verplicht. Bibliotheken en veel ouders schaffen eveneens de software aan. Cyber Patrol is intussen ook voor de Nederlandse markt geschikt gemaakt. Maar werkgevers voelen er eveneens voor om hun werknemers het surfen in de baas z'n tijd onmogelijk te maken. Een Amerikaanse organisatie noemt filters censuur en levert een handleiding om ze te omzeilen.
Filtersoftware beschermt niet alleen kinderen tegen ongewenste confrontaties
Surfen door Sodom en Gomorra
Door ANDRÉ HORLINGS
Dat geldt zeker ook voor kinderen, die als het ware met de computer worden opgevoed. Ze treffen er het materiaal aan voor werkstukken, antwoord op huiswerkvragen, de school heeft zelf een site, ze babbelen met elkaar via chatboxen en ICQ, ze downloaden er spelletjes. Ze vinden er een enorme hoeveelheid muziek. En ze surfen langs de vele leuke sites die juist voor kinderen ontworpen zijn. Of juist niet.
< NetNanny
Dat laatste is de nachtmerrie van vele ouders, die aarzelen hun kroost
bloot te stellen aan de onuitputtelijke mogelijkheden. Blijkens de
actuele berichtgeving lijkt surfen op het internet ongeveer gelijk te
staan aan dwalen door Sodom en Gomorra. Want er zijn voortdurend
berichten over handel in kinderporno, drugs en gokken via internet.
Iedere extremist kan er straffeloos zijn intolerante boodschappen op
kwijt. Tussen de miljoenen nuttige sites worden 'vieze plaatjes'
aangetroffen en ook teksten of foto's van extreem geweld, racisme en
extremisme.
Enige relativering is op zijn plaats. Het is uiterst onwaarschijnlijk
dat bij een surftocht op het internet 'zomaar' kinderporno wordt
aangetroffen. De viezeriken die daar kennelijk behoefte aan hebben zijn
door de commotie over vroegere gevallen en de oprichting van
bijvoorbeeld een 'Meldpunt Kinderporno'
in de illegaliteit gedrongen. De toegang tot hun sites is nagenoeg
beperkt tot ingewijden. Feit is dat men dagenlang intensief op het
internet kan dwalen zonder ook maar één blote borst tegen te komen. Het
overgrote deel van de informatie is bloedserieus.
Maar wie zoekt zal vinden. Seks is een intigrerend onderdeel van het
leven en internet is een afspiegeling van de maatschappij.
Onvermijdelijk komen surfers weleens volstrekt onverwacht op pagina's
terecht over het hele erge, waarbij het allerergste
overigens meestal pas toegankelijk wordt nadat eerst een bedragje is
overgemaakt met behulp van een creditcardnummer. Zoekmachines komen
soms tot verrassende suggesties. Sommige sexsites maken trekken de
aandacht naar zich toe door filterfabrikanten te vermelden: 'Dit
programma kan niet bekeken worden met Net Nanny'.
Taboes
In de Verenigde Staten is het internet aanzienlijk verder ingeburgerd dan in Nederland. Behalve op het werk en op scholen staat er vaak ook een machine thuis. Seks behoort er tot de belangrijkste taboes. De Playboy ontbreekt in het tijdschriftenrek van de supermarkt, maar is er in obscure winkeltjes te koop. Sinds 1970 worden de zeven 'Carlin Words' op radio en tv consequent weggepiept. Voor het gebruik van internet op scholen is filtersoftware verplicht gesteld, anders vervalt de subsidie.De filterfabrikanten zien zich blijkens de namen vooral als een soort internet-kinderpolitie: 'Net Nanny' (net-kinderjuffrouw), 'Cyber Patrol' (internet-patrouille), 'CyberSitter' (-babysitter), 'WizGuard' (whizkidtoezicht), 'X-Stop' (stop 'volwassen' materiaal). Ook via de zoekmachine Alta Vista kan inmiddels een 'Family Filter' worden geïnstalleerd.
Van Cyber Patrol, marktleider in de Amerikaanse filtersoftware, is intussen ook een nederlandstalige versie (in 2009 resteert een verwijzing naar de Engelstalige versie) op de markt gebracht. ,,Het originele programma was uiteraard op het Engels gericht. Daar zijn nu ook Nederlandse termen aan toegevoegd. Dat betekende nieteens zo'n geweldige uitbreiding. Internationaal was al heel goed de weg door bijvoorbeeld de rosse buurt van Amsterdam te vinden'', zegt Maarten Luiken, marketing manager van TLC Domus in Diemen, een onderdeel van de Amerikaanse educatieve software-uitgevere The Learning Company.
,,Opvoeders hebben een verantwoordelijkheid'', voegt hij daar aan toe. ,,Wie z'n kinderen na 's avonds tien uur liever niet naar SBS6 laat kijken zal het ook niet waarderen wanneer ze via de computer ongeremd hun gang gaan. Internet vormt een fantastische aanvulling op de algemene communicatie- en informatiemiddelen, maar onder het koren zit kaf. Natuurlijk zijn kinderen nieuwsgierig en ongetwijfeld worden op het schoolplein 'interessante' internet-adressen uitgewisseld. Maar het is een opvoedkundige taak om ze te beschermen tegen kwalijke invloeden van buiten.''
Doorschuifcomputer
Illustratie op uitvoerige en informatieve website Computers in de klas (computersindeklas.web-log.nl), die verwijst naar album Suske & Wiske >
Volgens Luiken is het onmogelijk en ook ongewenst om de jeugd
voortdurend in de gaten te houden. ,,In de huiskamer lukt dat nog wel.
Maar veel kinderen hebben tegenwoordig een tv op hun kamer, en vaak ook
nog een 'doorschuifcomputer'. Cyber Patrol neemt een deel van die taken
over. Het programma blokkeert ongewenste sites, maar kan bovendien de
tijdsduur van het internetten begrenzen.''
Het programma werkt met een 'Cyber-NOT' en '-YES'-lijst. De opvoeders -
volgens de handleiding 'de controlepost' - geven per gebruiker aan
welke onderwerpen ze niet geschikt achten voor hun kinderen. De
computer is pas bruikbaar na het invoeren van een persoonlijk
wachtwoord. ,,Voor een kind van acht zullen meer beperkingen gelden dan
voor een twaalfjarige, terwijl de ouders zelf alles toegankelijk willen
houden'', veronderstelt Luiken. ,,Per gebruiker kan bijvoorbeeld worden
bepaald of categorieÃen als 'geweld/godslastering', 'gedeeltelijk
naakt', 'volledig naakt', 'seksuele voorlichting', 'intolerantie', en
'drugs' al dan niet taboe zijn.''
Het toegangsverbod kan verder worden uitgebreid in overeenstemmming met
de eigen waarden en normen. Omgekeerd bevat de 'YES'-lijst een selectie
van kindvriendelijke en educatieve sites. ,,Een speciale afdeling in de
Verenigde Staten houdt de ontwikkelingen op het internet voortdurend in
de gaten; om de week overigens, want het is geen leuk werk om
voortdurend met vunzigheid te worden gecontroleerd. Bij het opstarten
van het programma worden de aanvullingen worden automatisch
toegevoegd.''
Met Cyber Patrol kunnen bovendien persoonlijke gegevens worden
beveiligd. ,,Het zou een gouden regel op internet moeten zijn dat
kinderen hun naam of adres, school, telefoonnummer of zelfs het nummer
van een creditcard nooit doorgeven. Ze zijn zich vaak niet bewust van
de eventuele consequenties. In Amerika zijn gevallen bekend van
pedofielen die via een chatbox afspraakjes probeerden te maken; ze zijn
er anoniem. Wanneer het kind dat soort gegevens intoetst worden ze
automatisch geweigerd.'' Ook kan een tijdslimiet worden ingesteld, om
te voorkomen dat de kinderen na bedtijd door blijven surfen.
Het filter kan alleen worden verwijderd met behulp van het
installatieprogramma. ,,Andere pogingen worden door het programma
gezien als 'sabotage'. Knoeien kan de werking van Windows beïnvloeden
en zelfs de computer onbruikbaar maken.''
Badwater
Zeker in het begin hadden de filters een belangrijk nadeel: in de praktijk bleek de software meer informatie ontoegankelijk te maken dan de bedoeling was. Veel Amerikanen zijn geobsedeerd door seks. Puriteinste stromingen, behoudende sekten en 'Family Values' (gezinswaarden) spelen een belangrijke rol. Een 'National Coalition against Pornography' ziet er geen been in seksshops schoon te vegen.Met het badwater werd vaak ook het kind weggegooid. Informatie over borstkanker was niet langer toegankelijk. Sussex verdween van de kaart van Engeland. Als gevolg van de ontdekking van één enkele dubieuze site werd soms het gehele aanbod van een provider in de ban gedaan. Informatie over homoseksualiteit werd eerst wel, maar na protesten niet meer doorgelaten. Via de Family Filter van Alta Vista wordt zelfs het nuttige 'safe sex' geblokkeerd.
Filterprogramma's hadden het maar moeilijk met het semi-pornografische rapport van Kenneth Starr over de relatie tussen president Clinton en diens stagiaire Monica Lewinsky, waarin met statistische nauwkeurigheid het wat, waar, hoe en wanneer van alle ontmoetingen, al dan niet met sigaren, werd vastgelegd.
Het veroorzaakt er een uitzichtsloze discussie over wat moet worden verdoezeld en wat toegankelijk moet blijven. Onlangs nog protesteerden anti-abortusorganisaties bij een uitgever dat diens filter een aantal pro-abortussites niet blokkeerde.
,,Die tijd is voorbij'', weet Luiken. ,,Cyber Patrol let niet alleen op taboewoorden, maar ook op de context. We willen zo veel mogelijk voorkomen dat juist wèl gewenste informatie wordt weggefilterd. Onze gebruikers stellen zelf in wat ze door willen laten. We garanderen niet voor honderd procent dat dat lukt, maar wel dat het lastig is om bij een dubieuze site te komen. Wie ongewenste of juist prima informatie tegenkomt kan de adressen vanuit het programma naar onze speciale afdeling sturen.''
Surfen in de baas z'n tijd
Intussen dreigen niet alleen kinderen door middel van filtersoftware afgeschermd te worden van de boze buitenwereld. Ook komen er versies voor de zakelijke markt. ,,Wat betreft het gebruik van internet is er een grijs gebied ontstaan tussen werk en privé. Volgens het Amstelveense adviesbureau KPMG wordt internet op de werkplek vaak gebruikt voor de handel op de beurs en gaat veel tijd verloren met het opvragen van de daarvoor benodigde informatie. Het meest geruchtmakend was enkele maanden geleden de ambtenaar van het Ministerie van Justitie die op zijn computer seksfoto's verzamelde en levendig handelde in onder meer kinderporno.,,Het is niet in het belang van de baas wanneer een werknemer achter zijn bureau z'n vakantie zit voor te bereiden'', geeft Luiken een ander voorbeeld. ,,Met ons filterproduct Cyber Corporated kan de toegang worden beperkt tot onderwerpen die wel van nut zijn voor het werk. Het is bovendien geschikt voor netwerktoepassingen. Bovendien is er een tijdslimiet aan te geven, zodat het internet bijvoorbeeld na 17.00 uur wel weer toegankelijk wordt.''
Dat zal koren op de molen zijn voor de Amerikaanse organisatie Peacefire >,die iedere belemmering van de toegang tot internet als censuur beschouwt. De site bevat onder meer onderwerpen als 'How to disable Cyber Patrol'; hoe maak je Cyber Patrol onbruikbaar. Maarten Luiken toont zich nauwelijks bezorgd. ,,Ik weet niet of dit werkt. Kinderen lijken mij er nauwelijks toe in staat. De instructies zijn nogal ingewikkeld. Wie er wel mee overweg kan lijkt me de leeftijd te hebben dat dit soort taboes kunnen worden doorbroken. Bovendien zullen ze dan ook wel een computer zonder filtersoftware kunnen vinden.''
DUTCH COURAGE'S PRODUCTIONS
Documentaires: Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Drama SS Pavon
Publicaties: Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact