trechterbekers

Gebruiksvoorwerpen uit de Trechterbekercultuur. (Foto Luco Nijkamp)

Archeologen ontdekken rijke Merovingische graven

‘Schat van Dalfsen’ brengt dorp in extase

Door ANDRÉ HORLINGS

(8 april 2016) Sinds vorig jaar beschikt de Overijsselse gemeente Dalfsen over een schat. Tijdens de voorbereidingen voor een nieuwbouwwijk werd in Oosterdalfsen een spectaculaIr grafveld uit de Steentijd ontdekt, uit de trechterbekerperiode (ca. 4350 tot 2800/2700 v.Chr.). Gisteren zouden in het gemeentehuis ‘nieuwe bijzondere vondsten’ worden gepresenteerd. Die bleken archeologisch nog veel interessanter.

barnsteen De barnstenen ketting met meer dan 400 kralen van de Vrouw van Dalfsen. (Foto: ADC Archeoprojecten) >

Het waren (vooral) de twee houten grafkamers die waren gevonden, van een man en een vrouw, mogelijk een echtpaar, uit de Merovingische tijd (6e eeuw na Christus); de tijd van de Frankische koningen. Ze hadden bijzondere grafgiften meegekregen voor hun reis naar het hiernamaals: een complete wapenrusting en uitzonderlijk mooie sieraden.

De Schat van Dalfsen

De vondst van vorig jaar, van een 50 tot 75 eeuwen oud grafveld uit de tijd van de Hunebedbouwers (of het Strijdhamersvolk, wat ook kan), met 120 graven, bijzondere grafgiften en zelfs een aarden monument, was al uniek. Het was meteen het grootst bekende grafveld van West-Europa. De ‘elitegraven’ van de Merovingers dateren van ‘pas’ ca. 1400 jaar geleden. Dalfsen was dus ‘altijd’ in trek als al dan niet permanente vestigingsplaats van vroege Nederlanders.

De ‘elitegraven’ werden ontdekt in de laatste twee weken van de opgravingen in Oosterdalfsen. De archeologen zagen tot hun verbazing dat opeens vndsten uit een heel andere periode aan de oppervlakte kwamen. Ze werden gedateerd in de Merovingische tijd. Twee graven vielen speciaal op door hun grote rijkdom. Het waren houten grafkamers van een man en een vrouw, mogelijk een echtpaar. Ze werden omgedoopt tot ‘de Heer en de Vrouw van Dalfsen’.

In het mannengraf werd een complete wapenuitrusting gevonden: een umbo (schildknop), een spatha (tweesnijdend slagzwaard), een sax (eensnijdend slagzwaard) en een lanspunt. Daarnaast lagen er nog een gesp, een aardewerken pot en een compleet gaaf gebleven glazen stortbeker in het graf.

In het vrouwengraf lag ook een aardewerken pot met een glazen stortbeker. Maar het meest in het oog springende in dit graf waren de twee halssnoeren (kettingen) van barnsteen, met ruim 400 kralen. En twee paar gouden mantelspelden, met almandijn (edelsteensoort). In het vrouwengraf lag ook een aardewerken pot met een glazen stortbeker.

width=650

Een beugelfibula voor en na de restauratie. Het metalen voorwerk werd in de loop van de eeuwen bedekt door een dikke laag roest.

width=650

Dankzij de snelle corrosievorming – een zeldzaam voordeel dat zandbodems aan metalen voorwerpen bieden - is deze dolk goed bewaard gebleven en intussen schoongemaakt te bewonderen.

Elite langs de Vecht

glazen Tussen de gebruiksvoorwerpen in de graven werden ook glazen aangetroffen, die waarschijnlijk van rondzwervende kooplieden werden gekocht. (Foto ADC Archeoprojecten) >

Volgens de archeologen vertellen de vondsten dat het gaat om de eerste vormen van gezag en elite langs de Vecht. Het waren kennelijk mensen die toegang hadden tot het hoogste gezag in Noord-Europa.

De locatie van de graven was niet zomaar gekozen. Ze sloot aan bij het oudere grafveld van de hunebedbouwers. De samenleving in de Merovingische tijd had in die periode al veel trekken van de latere middeleeuwse samenleving. In dat opzicht is volgens hen de Heer van Dalfsen te beschouwen als één van de voorlopers van de latere ridders. En de Heer en Vrouw van Dalfsen stonden aan het vroege begin van wat zich later heeft ontwikkeld tot het dorp Dalfsen, nu ruim 15 km oostelijk van Zwolle.

Dorp in beweging

vondsten Archeologische vondsten in het mannengraf, o.m. een zwaard, een dolk, een bijl, een lans en een schild waarvan de knop bewaard is gebleven. (Archeobrief 1, maart 2016) >

De gemeente Dalfsen heeft opvallend ontspannen gereageerd op de ontdekking van de archeologische vondsten. Meestal betekenen ze dat zorgvuldig voorbereide plannen drastisch moeten worden omgegooid, want eerst moeten archeologen aan het werk om met een vergrootglas oude overblijfselen te redden. Dat kost tijd en geld. Nu kregen de bodemspeurders alle ruimte, al is burgemeester Han Noten wel opgelucht dat ze intussen de wijk hebben verlaten en dat de bouwvakkers er eindelijk aan het werk kunnen gaan.

Dalfsen grijpt de ‘Schat van Dalfsen’ aan als een unieke gelegenheid om zich op de kaart te zetten. De opmerkelijkste vondsten zijn (t/m 17 juni) te zien op een bescheiden expositie in het gemeentehuis, er is een fiets- en wandelroute uitgezet om ‘op zoek naar de Schat van Dalfsen’ te gaan en zo’n dagje kan worden afgesloten met een speciaal gebrouwen bier: de Dame van Dalfsen. Een website, De Schat van Dalfsen, ging gisteren online. Eén van de mogelijkheden is het online vragen stellen aan eeuwenoude bewoners. Ook is er een agenda met verwante activiteiten. En in het najaar komt er een musical.

En het Drents Museum in Assen gaat in 2018/2019 een grote internationale archeologische tentoonstelling organiseren over de trechterbekercultuur in Noord-Europa (4400-2800 v. Chr.), waarvoor de vondsten in Dalfsen de directe aanleiding zijn.

Presentatie van ‘De Schat van Dalfsen’ door Frits Sissing op 7 april 2016.

Dit verhaal werd op 8 april 2016 gepubliceerd op Historiek.net.



DUTCH COURAGE'S PRODUCTIONS
Documentaires: Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Drama SS Pavon
Publicaties: Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact

Aangepast zoeken
© André Horlings

Make a free website with Yola