'Scheiden van gft-afval scheelde bouw van drie verbrandingsinstallaties'

Biobak kan nog lang niet bij grof vuil

Door ANDRÉ HORLINGS

(22 januari 2000) De stad Groningen heeft de biobak bij het grof vuil gezet. Sinds 4 januari wordt het afval in de helft van de stad niet langer gescheiden ingezameld. Het is een tendens die in meer gemeenten valt waar te nemen. Rotterdam stelde vorig jaar vast dat de gescheiden ophaal in driekwart van de stad niet zinvol is, zodat die nog slechts plaatsvindt bij 70.000 van de 280.000 huishoudens. Als alternatief wordt overwogen de schillenboer er terug te laten keren in het straatbeeld. Elders blijkt de gescheiden inzameling van groenten-, fruit- en tuinafval (gft) vooral bij flats een probleem. Zo stopt Arnhem in april 2000 met de afvalscheiding bij hoogbouwcomplexen, omdat het maar niet lukt van flatbewoners schoon en goed composteerbaar vuilnis te krijgen. Is de groencontainer op de terugtocht?

,,De berichten wekken de suggestie dat het niet meer aantrekkelijk zou zijn om afval gescheiden in te zamelen'', constateert ir. Rien Rense, directeur van het Afval Overleg Orgaan (AOO) in Utrecht, waarin rijk, provincies en gemeenten de toekomst van de vuilafvoer met elkaar bespreken. ,,Maar volgens ons is de situatie juist verbeterd. De gescheiden afvalverwerking is een succes. Toen het AOO negen jaar geleden in het leven werd geroepen was er een groot tekort aan verwerkingscapaciteit voor afval en bestonden er veel plannen voor de bouw van nieuwe verbrandingsinstallaties. Voor het overgrote deel zijn die niet doorgegaan, omdat er bruikbare alternatieven konden worden geboden.''

Verklaarbaar

Biobak Rotterdamse BioBak (Roteb Rotterdam) >

Het gebrek aan enthousiasme voor de gft-bakken in Groningen en Rotterdam is volgens hem gemakkelijk verklaarbaar. ,,Groningen bouwt een nieuwe vergistingsinstallatie, die niet is ingericht op het voorscheiden van afval maar op nascheiden. Om de vergisting goed te laten werken is daar juist veel organisch materiaal nodig. Wat overblijft heeft een mindere kwaliteit dan compost en moet worden verbrand. De bestaande verbrandingsinstallatie in Rotterdam is ook beter geschikt voor de verwerking van vochtiger afval, zodat de gescheiden inzameling daar nooit goed van de grond is gekomen.''
Een groot deel van de rest van Nederland verdeelt zijn vuilnis sinds 1 april 1994 in groen- en restafval. In één klap werden twee vliegen geslagen. Het gft-afval lag niet langer op stortplaatsen rottend te wachten op de omzetting in methaan, om zo bij te dragen aan de klimaatproblematiek. Het kon worden gebruikt voor de fabricage van nuttig compost, wat bovendien een besparing oplevert in het gebruik van grondstoffen als veen of turf, die anders waren afgegraven. Ieder huishouden kreeg een biobak om het gft van het overige vuilnis te scheiden. Een partij van 1500 kilo levert uiteindelijk 500 kg compost op.
,,Het gescheiden ingezamelde 'groene' afval maakt 25 procent uit van het totaal-aanbod aan huisvuil; 1,5 miljoen kilo per jaar'', zegt Rense. ,,Dat scheelde de bouw van twee à drie verbrandingsinstallaties, waaronder een extra oven die in Arnhem moest komen en vier jaar geleden werd afgeblazen.''

Problemen bij hoogbouw

De invoering was landelijk, maar uitzonderingen waren mogelijk. ,,Beseft werd dat het inzamelen van gft in wijken met veel tuinen meer rendement oplevert dan bij flats. Experimenten waren toegestaan. Wanneer de hygiëne in het gedrang kwam, de kwaliteit van het afval te kort schoot, het rendement achterbleef of de kosten te hoog opliepen kan van de gescheiden inzameling af worden gezien. Bij hoogbouw worden voor het 'groene' afval meest verzamelcontainers geplaatst. Maar niet zelden wordt in zo'n groenbak papier, glas, textiel, gewoon huisvuil en af en toe zelfs een accu aangetroffen. Over het algemeen wordt dat geweten aan het gebrek aan sociale controle en 'afvaltoeristen' die er vuil komen dumpen waarvoor ze anders zouden moeten betalen.
,,Er doet zich een merkwaardig verschijnsel voor'', constateert AOO-beleidsmedewerker ir. Guus van den Berghe. ,,De ene gemeente heeft problemen bij de flats; de andere boekt daar wèl goede resultaten. We denken dat het vooral ligt aan de motivatie van de burgers. Zijn die zich wel bewust van de consequenties? Als gevolg van één batterij in het gft kan de hele partij worden afgekeurd, want uiteindelijk worden ook aan de kwaliteit van compost eisen gesteld. De gemiddelde prijs voor het composteren van gft-afval bedraagt rond de 100 gulden per ton; verbranding kost 180 tot 200 gulden. De rekening wordt uiteindelijk aan de burgers gepresenteerd, want de kosten worden doorberekend in de tarieven.''
Bij de inzameling bestaan ook grote verschillen. ,,Soms wordt de gescheiden inzameling van gft-afval, papier, glas en textiel extra gestimuleerd door het plaatsen van meer en speciale bakken. Ruim honderd gemeenten hebben een 'diftar'-tarief ingevoerd, waarbij het principe geldt dat 'de vervuiler betaalt'. De uitvoering is zeer gevarieerd en elke methode blijkt zijn voor- en nadelen te hebben.''

Verontreiniging valt mee

Toch valt het volgens Van den Berghe wel mee met de verontreiniging. ,,In de praktijk wordt aanzienlijk minder dan één procent van het aangeboden gft-afval afgekeurd; uiteraard ook dankzij de voorselectie door de gemeenten.'' Bovendien vindt uiteindelijk nog eens een naselectie plaats. ,,De VAM in het Drentse Wijster bijvoorbeeld treft per jaar duizenden aardappelschilmesjes in het huisvuil aan; per ongeluk weggegooid omdat het houten handvat niet opvalt tussen de schillen.''
Het Afval Overleg Orgaan ontwikkelt elke drie jaar een nieuw tienjarenprogramma, met voorspellingen en afspraken over de afvalverwerking en de behoefte aan toekomstige stortplaatsen en verbrandingsinstallaties. Zo zijn per 1 januari 2000 de provinciegrenzen voor brandbaar afval opgeheven. De aanbieders kunnen in principe in het hele land terecht. Kleine, vaak minder rendabele stortplaatsen, die nog werden beschermd door provinciale stortplannen, worden versneld volgestort en vervolgens gesloten. Het storten van afval is in de afgelopen jaren gehalveerd en zal nog veel verder afnemen.
,,Die tendens naar marktwerking zal doorgaan'', voorspelt Rense. ,,De markt gaat een grotere rol spelen. Over tien jaar zal de eindverwerking van het afval sterk geprivatiseerd zijn. De gescheiden inzameling gaat onverminderd door, ook voor bedrijfsafval. Het hergebruik van het afval zal verder toenemen. En voor het afval dat niet wordt hergebruikt maar verbrand, vallen over vijf tot tien jaar ook de nationale grenzen weg.''

'Gedifferentieerd tarief'

< Diftar in Eindhoven

'Diftar' is een ander wapen in de strijd. In de ruim honderd gemeenten waar voor de afvalverwerking 'tariefdifferentiatie' is ingevoerd gaan de bewoners vaak verstandiger met hun huisvuil om dan voorheen. De vervuiler betaalt, en dus heeft het zin het aanbod van het afval te beperken. De kosten voor de afvoer gaan omlaag door de bakken minder vaak aan de weg te zetten. De plaatselijke muziekvereniging vaart er wel bij; er wordt veel meer oud papier ingezameld, De hoeveelheid aangeboden gft-afval neemt af, omdat voor 'grote' tuinbezitters het zelf-composteren weer zin heeft gekregen. Zo werd in het Twentse Tubbergen in het eerste jaar maar liefst 70 procent minder gft verwerkt. Apeldoorn, waar de invoering van 'diftar' voor 2001 op het programma staat, doet zijn burgers er een gratis composteerbak bij cadeau.
Toch ziet het AOO 'diftar' nog niet als het 'ei van Columbus'. ,,De uitwerking verschilt enorm'', constateert Van den Berghe. ,,In de ene gemeente moet je dure zakken kopen, in een andere wordt het vuil gewogen, elders betaal je naar grootte van de container en dan bestaan er nog diverse andere varianten. Maar er zijn ook nadelen: gft-afval gaat rotten als het te lang niet wordt opgehaald, als het legen van de 'groenbak' te voordelig wordt dreigt het gevaar van vervuiling met ander vuil en er is een kans op het ontstaan van 'afvaltoerisme', waarbij het vuilnis clandistien elders wordt gedumpt. Wij hebben er nog geen standpunt over bepaald, al lijkt het er inderdaad op dat er minder restafval overblijft. Gemeenten kunnen het overwegen, maar ze moeten daarbij ook denken aan de rest; aan het plaatsen van voldoende glasbakken, aan mogelijkheden voor het inzamelen van papier en textiel; eventueel aan het inschakelen van de kringloopwinkel voor de afgeschreven koelkasten, tv's ,radio's en videorecorders.’’
In elk geval stimuleert de invoering van 'diftar' de creativiteit. Dat blijkt niet alleen uit het feit voortaan uit blikjes ook de bodem werd verwijderd zodat ze konden worden platgetrapt, want dat scheelt in de afvalbak. De vuilafvoer in Tubbergen wordt bekostigd met 'flippo's'; een kartonnetje dat, al naar gelang de grootte van de container, drie tot vijf gulden kost, en samen met het afval in de vuilniswagen terechtkomt. Slimmeriken vouwden de fiche krom of dubbel, of gebruikten lijm of Kukident, zodat hij zou blijven zitten. Vaak liet het systeem het daardoor echter afweten, zodat de snoodaard met z'n vuilnis bleef zitten.



DUTCH COURAGE'S PRODUCTIONS
Documentaires: Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Drama SS Pavon
Publicaties: Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact

Aangepast zoeken
© André Horlings

Make a free website with Yola