In Bijbels Openluchtmuseum is de tijd stil blijven staan

Bedoeïenen strijken neer bij Nijmegen

Door ANDRÉ HORLINGS

(29 juni 1999) Op de zandvlakte staan drie tenten met doek van geitenhaar. Dat zwelt op als het regent en daardoor worden de doeken waterdicht, maar onder een verzengende zon kan de wind er doorheen. Voor de opening zitten één of twee Bedoeïenen, gehuld in lange gewaden; hun traditionele boernoes. Op verschillende plaatsen stijgt rook op. De vrouwen leggen bolletjes deeg op een ronde, ijzeren plaat, die warm wordt gehouden boven een vuurtje. De mannen schenken kruidenthee in glazen voor de gasten. Op korte afstand staan ezels in de wei.

Tweemaal per week, op woensdag- en zaterdagmiddag, verandert een klein stukje bosgrond in de buurt van Nijmegen in een woestijn van 2000 jaar geleden in het Midden-Oosten. In het Bijbels Openluchtmuseum in Heilig Landstichting (sinds 20 maart 2007 Museumpark Oriëntalis) strijken dan Bedoeïenen neer; nomaden zoals in die in bijbelse tijden - en nog steeds - rond zwierven in Arabië, Syrië en Noord-Afrika. Ze keren met regelmaat terug op hun oude pleisterplaatsen, waar hun voorouders de putten sloegen die nog altijd die nden om het vee te drenken. Abraham, Izaak en Jacob, de stamvaders van de joden, gingen hen voor. Mozes zwierf op die manier veertig jaar met het joodse volk door de woestijn tijdens de Exodus, de uittocht uit Egypte op weg naar KanaÃan, het Beloofde Land.
,,De Bedoeïenen komen hier sinds 1994'', vertelt José Raben, activiteitenbegeleidster in het openluchtmuseum. ,,Daarvóór was er een uitstalling met poppen. Met levende mensen kun je veel meer duidelijk maken uit die tijd. We volgen hier de 'spelregels' zoals die vroeger golden. De vrouwen bakken brood, zorgen voor de kleding, spinnen en weven. De mannen voeren niet veel uit. Zij zetten thee en koffie, zorgen voor de gasten en letten op de beesten. Meestal zijn er vijf tot zes vrijwilligers. Ze leven zich goed in in hun rol. De één is goed in spinnen, de ander houdt van het beschilderen van handen.'' Die vrouwelijke nomade blijkt bijzonder populair. Een hele rij meisjes wacht geduldig in een rij op het schilderwerk, dat in het echt met henna gebeurt, maar nu met waterverf.
De Bedoeïenen laten zich niet tegenhouden door de beruchte Hollandse regen. ,,Als het te nat wordt wijken we uit naar de Oosterse herberg; dan beelden ze een karavaan op doorreis uit. Ze zijn hier tot het eind augustus, daarna wordt het te koud'', legt José Raben uit. Maar er zijn meer activiteiten. ,,Op zondag dwalen figuranten uit het begin van de jaartelling door de oosterse straatjes, tijdens de zomervakantie zijn er op dinsdag en donderdag kinder-doedagen en vanaf september wordt op woensdag- en zaterdagmiddag broodbakken en weven in andere culturen gedemonstreerd in het Israëlische ijzertijdhuis. Het is de bedoeling dat er in september ook een Romeins soldatenlegioen komt, maar dat moet nog worden geboekt. Bovendien komen er weleens spontaan ideeën op.''

Heilig Land

Orientalis Plattegrond van Museumpark Oriëntalis >

De Heilig Landstichting bij Groesbeek werd in 1911 opgericht door pastoor A. Suys. Hij wilde zijn vrome bezoekers op aanschouwelijke wijze in contact brengen met bijbelse verhalen en hun oosterse oorsprong, uitgebeeld met bouwwerken, beelden en kruiswegstaties, op de achtergrond van een enorme kerk, de 'Basilica van het Heilig Hart'. De kerk kwam niet verder dan het voorportaal, dat nu nog in gebruik is als hoofdgebouw. Wel verrezen onder meer een Oosters Dorp en gebouwen als een synagoge, een oosterse herberg en een Romeins paleis. Maar de tijden veranderden en het devotiepark werd een openluchtmuseum over het ontstaan van de Bijbel en exposities - dit jaar 'Van Abraham tot Mohammed', en activiteiten over de joodse, christelijke en islamitische achtergronden van het Midden-Oosten.
Voor het Oosterse Dorp stond de Jordaanse nederzetting El Hosson model, al moest en concessies worden gedaan aan het materiaalgebruik: met leem bestreken muren houden het in ons klimaat nu eenmaal niet lang uit. De huizen aan het dorpsstraat je zijn voorbeelden van de toenmalige architectuur in Egypte, Griekenland, Assyrië, Egypte en Palestina en bij de Romeinse overheersers. Bezoekers kunnen zich er zowel wanen in de voetstappen van Jezus Christus als onderweg naar de souk van Sousse. Eten kan in stijl. Restaurant Jeruzalem heeft een Europese keuken, in de Romeinse herberg worden Romeinse en oosterse gerechten geserveerd, picknicken is mogelijk aan het 'Meer van Galilea' en souvenirs zijn te koop in het winkeltje Mazzel Tov.

Vrouwentaken

,,Ik draag een hoofdsierraad met muntjes. Dat mag alleen als je getrouwd bent. Het geeft ons vrouwen een beetje zekerheid. Wanneer we door onze echtgenoot worden verstoten kunnen we met die muntjes voorlopig in onze levensbehoeften voorzien.'' Dat vertelt Aparna, een Bedoeïene met een donkere huidskleur en een Indiase naam, ,,maar verder heet ik gewoon Jansen''. Ze is voor haar tent bezig met het kneden van het deeg voor matzes. ,,We gebruiken tarwemeel, water en een beetje zout, en we bakken in olijfolie. Oorspronkelijk moest het graan eerst worden gemalen om aan meel te komen, maar wij kopen het kant en klaar. Vuurtjes stoken en brood bakken zijn hier typische vrouwentaken. De mannen ontvangen de gasten.''
Ze vertelt het met een vanzelfsprekendheid alsof ze niet beter weet, maar dat blijkt een misvatting. ,,In werkelijk ben ik principieel heel erg tegen een dergelijke rolverdeling. Maar dit is figurantenwerk. We verplaatsen ons naar twintig eeuwen geleden en tonen het leven van die tijd. Ik ben studente kunst en cultuur. Dit is een stageplaats 'living history'. Ik verdien hier studiepunten mee.''
Een tent verder serveert Bedoeïen Daniël een glas thee van gemengde kruiden. ,,Ik heb de drank wel aangepast'', zegt hij. ,,In het echt wordt de thee zô zoet geserveerd; daar krijg je maagkrampen van.'' Hoe komt hij aan de kruiden? ,,Kweken gaat niet; we zwerven'', geeft hij te kennen. ,,Voor kruiden gaan we naar de markt. We verkopen geiten en kopen wat we verder nodig hebben.'' De vrijwilligers in de woestijn hebben niet zomaar een Palestijnen-'theedoek' omgeslagen om nomade te spelen, zo blijkt. Ze leven zich wel degelijk in en kunnen boeiend vertellen over 'hun' achtergronden.
Dat blijkt wanneer ik vraag om koffie. ,,Pfff'', maakt Daniël duidelijk. ,,Daar hebben we wel tijd voor nodig. Eerst moeten de bonen worden gebrand boven een vuurtje, dan fijngemalen met een vijzel, daarna gekookt, samen met kardemom, een specerij. Tegen de tijd dat de koffie klaar is zijn we vier uur verder.''


DUTCH COURAGE'S PRODUCTIONS
Documentaires: Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Drama SS Pavon
Publicaties: Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact

Aangepast zoeken
© André Horlings

Make a free website with Yola