revolutie

’Als Kimmetje dat ziet!’, reageerde een reisgenoot op deze foto. Maar Joop predikte geen revolutie. Hij vertoonde hier een goocheltruc voor een exclusief gezelschap van zestien Nederlandse toeristen. (Foto: Marcel)

1. Leonieke en haar mannen

Eigenlijk dank ik het idee om naar Noord-Korea te gaan aan mijn broer Krijno. Hij kent Leonieke Glasbergen, eigenaar van reisbureau Your Planet, dat gespecialiseerd is in reizen naar ingewikkelde landen, zoals Iran, Jordanië, Noord-Korea, China en ook de Transsiberië-Express. Hij vertelde me dat zij in februari 2018 een voorlichtingsbijeenkomst zou houden over reizen naar o.m. Noord-Korea.

Daar wilde ik meer van weten. Noord-Korea had al jaren mijn (journalistieke) belangstelling. Net als indertijd Albanië, dat ook niet deugde en dat tijdens de Koude Oorlog net zo hermetisch gesloten leek, en bleef. Journalisten hadden er - net als nu in Noord-Korea - so-wie-so geen toegang. Ooit had ik,op de grens met toen ook nog Joegoslavië, vanaf een hoge berg in Montenegro, een blik kunnen slaan op een lager gelegen Albanese grenspost en, aan een grensrivier aan de Adriatisch kust, op de Albanese overkant - waar palmen groeiden. Maar toen ik er heen kòn hoefde ik niet zo nodig meer.

Ik wilde wel naar Noord-Korea, zeker zo lang het nog een ‘spannend’ land is. Ik leerde bij Your Planet trouwens ook Aad kennen, die ook naar Noord-Korea wilde, maar met de Transsiberië-Express. Misschien zou ik deze drukke man daar dus ook tegenkomen.

Lege straten

Zoon Jeroen publiceerde op zijn fotosite FotoVideo.nu ooit een video ‘De lege straten van Pyongyang’, beelden van de Noord-Koreaanse hoofdstad in 2014 vanuit een bus. Het bleek een verrassend gevarieerde grote stad te zijn met hoge gebouwen en weinig verkeer. In 2016 besloot ik die film voor Historiek.net als uitgangspunt te nemen voor een sfeerreportage over Noord-Korea aan de hand van bronnen op internet: Stolp over Korea blijkt poreus.

kindervrienden Sinterklaas in Noord-Korea >

Vooral YouTube bleek daarbij behulpzaam. Onze eigen Floortje Dessing (wie anders?) had in 2013 ‘als eerste Nederlandse tv-reporter’ een informatieve reportage in vier delen afgeleverd, die in zijn geheel op YouTube te vinden was. Verschillende reizigers hadden er hun reportages geplaatst - één had binnen één week zelfs zowel de Zuid- als de Noord-Koreaanse kant van de DMZ, de gedemilitariseerde zone, bezocht.

Een fotograaf uit Singapore zwierf door Noord-Korea om foto’s van 360 graden te maken, met dus een volledig overzicht van het uitzicht op markante punten. En een diplomaat uit Indonesië die - in tegenstelling tot toeristen - zonder begeleiding van gidsen de hoofdstad kon doorkruisen, leverde sfeerbeelden van plaatsen waar vakantiegangers niet komen. Verrassend was dat hij er zelfs Sinterklaas tegenkwam! (zie na tussenkop Sinterklaas in Noord-Korea). En al een tijdje kijk ik live naar de Noord-Koreaanse televisie (klik op het testbeeld). Héél veel Kim.

NKbynight

Noord-Korea by night. De sterrenhemel moest er schitterend zijn.

Het smaakte naar meer. Leonieke deed laconiek over mijn journalistieke verleden: ‘Je bent toch een gepensionéérde journalist?’ Maar toen mijn reisplannen serieus werden moest ik - zeer tegen mijn zin - wel ondertekenen dat ik geen journalistieke verslagen of foto’s van Noord-Korea zou publiceren. Daarom staat er geen reportage van de reis op Historiek; niet alleen omdat dat niet mag van Kim Jong-un maar ook omdat de reisorganisatie er anders last van zou kunnen krijgen. Daarom deel ik mijn ervaringen nu exclusief met mijn familie, vrienden en andere belangstellenden.

Het reisplan

De reis zou plaatsvinden tussen 23 augustus en 11 september 2018 en acht tijdzones overschrijden. Op de eerste dag vlogen we naar Moskou en op 24 augustus naar Vladivostok (aankomst 25 augustus) waar we twee dagen zouden blijven. Op 27 augustus naar Ussuriysk, 60 km van de grens. En in de vroege ochtend van 28 augustus met de trein naar het Russische grensstation Khasan.

vluchtplan

Het vluchtplan: Amsterdam-Moskou- Novosibirsk-Vladivostok.

Tussen 28 augustus en 9 september zouden we in Noord-Korea verblijven en daar een grote rondrit maken, per trein en bus, naar verschillende steden, natuurgebieden, het strand en de hoofdstad Pyongyang, die als uitgangspunt zou dienen voor verschillende reizen naar andere plekken. Twee hoogtepunten leken in het vooruitzicht: een vliegtocht naar de ‘heilige berg’ Mount Paektu aan de grens met China en de ‘Mass Games’; een kolossaal gymnastisch spektakel ter gelegenheid van het 70e jubileum van de Democratisch Volksrepubliek Korea (DPRK); spreek nièt van Noord-Korea!

Op 10 september zouden we naar Peking vliegen voor een laatste overnachting.Op 11 september keerden we dan weer terug in het vaderland.

Maar, zo had Leonieke al gewaarschuwd: ‘Houd er rekening mee dat het programma onder voorbehoud van wijzigingen is.Met name in Noord-Korea kan het programma, zonder opgaaf van redenen, op ieder moment gewijzigd worden. Dit hoort bij het karakter van Noord-Korea’. Het bleken profetische woorden.

Leonieke en haar mannen

De reis, onder leiding van Leonieke Glasbergen, had zestien belangstellenden getrokken, veertien mannen en twee vrouwen. De kennismakingsbijeenkomst had ik gemist, door een ‘aanrijding met een persoon’ die, samen met werkzaamheden tussen Woerden en Utrecht, Hilversum met de trein vanuit Den Haag voor mij onbereikbaar maakte. En Aad was al een tijdje onderweg; die had inderdaad de Transsiberië-express van Moskou naar Vladivostok genomen.

De twee stellen hadden vertraging opgelopen. Marcel en Wendy konden onmogelijk vertrekken op 23 augustus en meldden zich later in Vladivostok. Het Russische visum voor Sandra was, waarom dan ook, niet afgeleverd, zodat zij met Harold eerst een ingewikkelde omweg van een week moest maken - via Seoel (Zuid-Korea) naar Beijing, dan naar Pyongyang en daarna met de bus naar Hamhung, waar wij op 30 augustus per trein arriveerden.

Zo meldden zich op 23 augustus op Schiphol dus elf deelnemers voor de reis naar Moskou. Driekwart van de groep bestond uit ‘wereldreizigers’. Vaak waren ze al ‘overal’ geweest, wat ook wel duidelijk werd uit de gedragen t-shirts. Noord-Korea was vaak ‘íets anders’. Maar ook waren er terugkeerders. Voor reisleidster Leonieke was het de achtste keer. Voor ‘tenniscoach’ Joop, bijna altijd in korte broek en nonchalant hemd met een AH-tas als handbagage, ook zoiets; die was kennelijk aan het land verslaafd geraakt. Voor Ron, een Belgische huisarts, was het de derde keer. Gemeenteraadslid en treinliefhebber Hans reisde eerder via de BAM-spoorweg door het voormalige Goelaggebied. Hij kwam de vorige keer per trein uit China, maar het Noord-Korea dat hij toen zag bestond grotendeels uit bos. Friese Wim had vorig jaar de Transsiberië genomen, gevolgd door enkele dagen Pyongyang en omstreken (en vertrok nu bijna direct na thuiskomst weer naar Ierland). Voor systeembeheerder Roel, met 35 jaar de jongste van de groep, was het de tweede keer; zijn Zuid-Koreaanse vriendin neemt hem kwalijk dat hij nog nooit in haar vaderland was; nu zou dat tijd worden. Misschien vergeet ik er een of twee.

Ik was niet zo ervaren. Ik wist niet eens dat ik voor mijn bankrekening ‘werelddekking’ aan had moeten vragen. Dus kwamen er in Moskou geen Russische flappen uit de pinautomaat. Gelukkig hielp Leonieke me aan roebels.

Willem Willem sprak ‘geen woord over de grens’ maar wist zich beter dan wie ook verstaanbaar te maken, vooral bij mooie vrouwen, zoals hier bij drie Russinnen. (Foto André) >

Het was een heel verschillend gezelschap. Roel en ICT’er Igor, een voormalige wedstrijdzwemmer, waren pure individualisten; ze gingen vaak hun eigen gang. Vrachtautochauffeur Raymond (was ik de enige die hem stiekem Jerommeke noemde, van Suske en Wiske?) wilde ‘geen sport-, natuur-, wandel-, versier- of zuipvakantie’ en vond alle elementen (behalve versieren) terug in Noord-Korea. De Belgische vluchtelingenhelper Sven (geen Vlaming) pareerde vaardig alle gevatte en flauwe opmerkingen over zijn vaderland. Zijn landgenoot, huisarts Ron, wel een Vlaming, hoopte voor de derde keer een beter inzicht te krijgen in de medische situatie in het gesloten land. Willem (78), mijn ‘slapie’, ook ‘overal’ geweest, was de nestor van de groep; hij huppelde ondanks een moeilijke voet, opgelopen tijdens een geruchtmakend bedrijfsongeval, schijnbaar moeiteloos met iedereen mee, fotografeerde veel uitheemse bloemen en charmeerde veel kleine Koreaanse vrouwtjes met een handkus.

Joop was in vele opzichten een gangmaker, kende één goocheltruc (de verdwijnende zakdoek) die hij met succes uitvoerde voor ons, (achter een katheder met de klassieke foto’s van twee Kims op de achtergrond; kwade geesten kunnen een oproep tot revolutie vermoeden) en voor gefascineerde groepjes scholieren, en schonk gidsen witte Hema-beertjes in een tas van Albert Heijn (die soms later weer ergens opdook, tot verbazing van Nederlandse reizigers). Door sommigen werd hij als een opschepper ervaren. Hij deelde zijn achtergrondkennis van de Noord-Koreaanse maatschappij graag met belangstellende reisgenoten. Wat mij betreft bevestigden die gesprekken meestal wat ik al wist of net had gelezen bij de Leidse Korea-professor Remco Breuker.

Marcel, een grote kale Rotterdammer die in ballingschap in Nijmegen woont, was recht voor zijn raap, een grote mond met een klein hartje, behulpzaam en sterk als dat nodig was en duidelijk nog steeds verliefd op Wendy; volgend jaar krijgen ze een kindje. Aad en Joop waren trouwens ook Rotterdammers, die samen soms een stevig bastion vormden. Harold en Sandra sloten zich zonder problemen aan bij de groep die, toen zij ons bereikten, al bijna een week grollen en grappen uitwisselde. Maar toen een belangrijk programma-onderdeel niet doorging betekende dat juist voor hen wel de zoveelste tegenvaller op deze gecompliceerde reis.

Leonieke was de eerste dagen dus met elf mannen op pad, die aan alle cliché’s voldeden. Aan de bar gingen de gesprekken vooral over drank en vrouwen. En de humor bleek uit vieze moppen.

Maar ondanks alle verschillen bleef de groep van het begin tot het einde een vriendschappelijk gezelschap. Groepjesvorming vond nauwelijks plaats; niemand kreeg uiterlijk een hekel aan een ander. De buitenbeentjes konden ongestoord hun gang gaan. Iedereen was wel eens het mikpunt van goedmoedige spot. Maar als het nodig was werd spontaan een helpende hand uitgestoken. Het werd een unieke groep met een groot ‘wij-gevoel’; zelfs voor Leonieke een uniek ervaring.

Terug naar Inhoud | 2. Naar Solzjenitsyn in Vladivostok



DUTCH COURAGE'S PRODUCTIONS
Documentaires: Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Drama SS Pavon
Publicaties: Artikelen en features | World Webcam Monitor | 100 jaar Apeldoornse Courant
Contact

Aangepast zoeken

Make a free website with Yola