Gisborne

< Pitt Island | Gisborne >

Pitt Island (Nieuw Zeeland) is de eerste bewoonde plaats ter wereld waar op 1 januari 2000 de zon op gaat. Dat zal mondiaal op internet zichtbaar zijn via een webcam, maar het gebeurt niet voor niets. Blijkens de site gaat het bekijken van de eerste zonnestralen mogelijk geld kosten. Rechts Gisborne op het Nieuw-Zeelandse Noord-Eiland; de eerste stad waar het licht wordt in het nieuwe Millennium.

De webcams zijn niet meer in gebruik. Hierboven zijn foto's gebruikt)

Cruise naar zonsopkomst tussen pinguins op 1 januari 2000 kost $ 19.980

Bizarre strijd om eerste zonnestralen

Door ANDRÉ HORLINGS

(15 mei 1999) Wie er 20.000 dollar (per persoon) voor over heeft kan tot de allereerste aardbewoners behoren die getuige zijn van de allereerste zonsopkomst van het jaar 2000. Dat kost een cabine aan boord van de ijsbreker Kapitan Khlebnikov tijdens de 'Expedition into the New Millennium'; een cruise van 15 december 1999 tot 9 januari 2000 van Nieuw-Zeeland naar Australië.

Penguins Op 31 december arriveert het schip bij de Balleny-eilanden voor de kust van Antarctica, iets ten noorden van de Zuidpoolcirkel en ten westen van de datumgrens. ,,Afhankelijk van de plaatselijke omstandigheden beleven we de eerste zonsopkomst van het nieuwe millennium op het ijs of aan dek. Bij gunstige weersomstandigheden gaan we met een helicopter aan land op één van de eilanden!''
Er is geen spoor van twijfel over de vraag waar op 1 januari 2000 de eerste zonnestralen vallen: op Antarctica. Het is dan hoogzomer op het Zuidelijk Halfrond. Ten zuiden van de Zuidpoolcirkel gaat de zon niet onder; op de Zuidpool zelf zelfs tot maart. Tientallen wetenschappers zullen dat meemaken, maar in de natuur is niets te bespeuren van een overgang van 1999 naar 2000.
Balleny Island Wel op de Balleny-eilanden; drie vulkanische rotspuntjes, waar alleen maar pinguins wonen. Daar verdwijnt de zon in die tijd rond middernacht een uurtje onder de horizon. Nauwelijks voldoende om schemer te veroorzaken, maar genoeg voor de 'eerste zonsopkomst van de nieuwe eeuw'; om 0.41 uur (13.41 GMT) op Young Island. Maar misschien jaagt daar dan een sneeuwstorm over het pakijs en vriest het dat het kraakt.

Millennium-eiland

Over de plaats waar de zon in het nieuwe Millennium voor het eerst schijnt is een ware propaganda-oorlog ontbrand. Ongetwijfeld wil de hele wereld, althans waar de 'christelijke jaartelling' geldt, daar via de televisie getuige van zijn. De plaatsbepaling is niet eenvoudig. Die hangt af van de stand van de zon ten opzichte van de aarde, van de tijd - plaatselijk en uitgedrukt in Greenwich Mean Time (GMT; één uur vroeger dan in Nederland), zelfs van het landschap: op de top van een berg zie je de zon eerder dan beneden. Hij wordt zelfs beïnvloed door kunstgrepen als het verschuiven van de datumgrens. De weergoden hebben overigens het laatste woord. Zij bepalen of die eerste zonnestralen van het jaar 2000 plaatselijk ook werkelijk te zien zijn.
Kiribati De Kiribati-archipel, in de Stille Oceaan, bestaat uit verschillende eilandengroepen, duizenden kilometers van elkaar verwijderd en doorsneden door de datumgrens; het oosten leefde vrijwel een dag 'vroeger' dan het westen. De regering had in 1995 een vooruitziende blik, toen ze besloot om in de hele republiek dezelfde tijd te laten gelden als op de Gilbert-eilanden ten westen van de datumlijn: GMT + 13 uur; in de zomer komt daar nog een uurtje bij. De bedoeling werd duidelijk toen het alleroostelijkste Caroline Island werd omgedoopt in Millennium Island. Dààr moesten de tv-camera's worden opgesteld, ter meerdere eer en (ochtend)glorie van Kiribati, 1 januari 2000, 5.43 uur plaatselijke tijd (15.43 uur GMT op 31 december).
De kunstmatigheid van het plan blijkt uit het feit dat Millennium Island op 150 graden westerlengte ligt, 30 graden ten oosten van de datumlijn. Dat is zelfs nog oostelijker dan Hawaii. Het scheelt formeel twee tijdzones; 'normaal' zou het er 22 uur vroeger zijn dan op de Gilbert-eilanden. Het is een onbewoonde atol van 22 kleine rotspuntjes, verspreid over een lengte van elf kilometer en beschermd door een ondiep rif, en alleen te bereiken met een platbodem of per watervliegtuig.
Zonsopgang

Pitt Island

Zon < 31 december 1999, 16.01 GMT: de zon bereikt Pitt Island.

De plaatsen waar de zon in 2000 voor het eerst opkomt (tijden in GMT) >

De 'tijdwinst' van de kunstgreep van Kiribati bedraagt slechts 18 minuten op de eerste bewóónde plek op aarde die de zon kan zien. Dat is Pitt Island, één van de Nieuw-Zeelandse Chatham-eilanden (GMT + 13.00 uur). Er wonen 40 mensen. Op 1 januari 2000 prikken de eerste zonnestralen om 5.01 uur plaatselijke tijd (16.01 GMT) naar de (overigens vaak in nevels gehulde) top van Mount Hakepa, een heuvel van 231 meter. Het illustreert de strijd om millimeters: op zeeniveau komt de zon pas drie minuten later op. De eerste stad is Gisborne, op het Nieuw-Zeelandse North Island: 5.46 AM (16.46 GMT).
Bij al die ambities is er ook een plaats waar de allerlààtste aardbewoners voor de zon in 1999 voor de allerlààtste keer in zee zien zakken. Dat is in het dorp Falealupo aan de uiterste westkust van West-Samoa, iets ten westen van de datumgrens, op 172 graden westerlengte. De zon neemt daar definitief afscheid van 1999 op 31 december om 19.02 uur plaatselijke tijd (6.02 GMT op 1 januari 2000).
De rest van de wereld heeft de nieuwe eeuw op dat tijdstip alllang uitbundig verwelkomd, of begint van de schrik te bekomen die door de millennium-bug is veroorzaakt. Allemaal voor niks: de 21e eeuw begint pas op 1 januari 2001.




Op 1 januari 2000, 00.00 uur Nederlandse tijd, schijnt de zon al op een belangrijk deel van het Oostelijk Halfrond. In het Zuidpoolgebied gaat hij niet onder.


DUTCH COURAGE'S PRODUCTIONS
Documentaires: Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Drama SS Pavon
Publicaties: Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact

Aangepast zoeken
© André Horlings

Make a free website with Yola