Suzanne van den Bercken verzorgt*) wekelijks e-zine voor blinden en slechtzienden

Visueel gehandicapte door Internet minder afhankelijk

Door ANDRÉ HORLINGS

(15 mei 1998) ,,Het Internet lijkt voor visueel gehandicapten de ideale oplossing voor veel oude problemen bij het verkrijgen van toegang tot informatie. Een blinde kan een in zwartwit gedrukte krant niet lezen, maar wel een krant die digitaal is vastgelegd op een diskette of die op het Internet geplaatst is.'' Het is een intrigerende stelling in 'Wekelijkse Net Informatie' (WNI) *), een elektronisch magazine dat zich primair richt op 'mensen met een internet-handicap'. In de praktijk zijn dat vooral blinden en slechtzienden, die niet goed weten hoe ze de mogelijkheden van de elektronische media kunnen uitbuiten.

,,Een van de belangrijkste handicaps voor blinden en slechtzienden is de afhankelijkheid van hun omgeving'', vertelt de blinde Suzanne van den Bercken (19) uit Utrecht. Sinds haar vierde jaar ging haar gezichtsvermogen snel achteruit. Nu kan ze eigenlijk alleen maar licht, schaduw en duisternis onderscheiden en naar verwachting zal zelfs daar een eind aan komen. ,,Voor bijna alle informatie heb je de medewerking van anderen nodig. Je post moet worden voorgelezen. De inhoud van de krant kun je op cassette beluisteren, maar pas minstens een dag na verschijning en dan ook nog als selektie uit het nieuws. Ik wil zelf uitmaken wat ik lees!'' Tijdens het gesprek kleppert de brievenbus bijna onophoudelijk, ondanks de nee/nee-sticker: het is verkiezingstijd.
Suzanne studeert onderwijskunde aan de Universiteit van Utrecht. ,,De docenten moeten voor je problemen open staan. Boekenlijsten moeten ruim tevoren bekend zijn, omdat ik ervoor moet zorgen dat de boeken op tijd voor mij beschikbaar zijn; als ik ze niet in braille kan kopen moeten ze alsnog worden overgezet. Wanneer leerkrachten iets op het bord schrijven zonder te vertellen wat, dan kan ik dat niet lezen. Soms delen ze stencils uit en vergeten dat ik daar niets aan heb. Je kunt je daar heel kwaad over maken. Of je er bij neerleggen dat het 'nu eenmaal zo is'; dan leef je een stuk rustiger.'' (Suzanne heeft in 2009 View Free opgericht, specialist in het tastend leren begrijpen van voelbare afbeeldingen)

Braillebalk

SuzannevandenBercken Suzanne van den Bercken vertelt over haar opleiding in View Free Online (klik op foto) >

Het Internet opent volgens Suzanne van den Bercken voor visueel gehandicapten volstrekt nieuwe mogelijkheden. ,,De informatie die we zoeken kunnen we nu zelf verzamelen. We zijn niet meer afhankelijk van iemand die voorleest wat er op het scherm staat. We hoeven niet te wachten totdat iets in braille is overgezet. Veel kranten zetten hun nieuws op het net, al blijft het mij irriteren dat het om een selectie gaat; ik wil alles kunnen lezen, inclusief de advertenties. Teletekst is via de tv nauwelijks te volgen, ondanks de grote letters, want het tv-beeld flikkert te veel. Maar de inhoud staat ook op Internet.''
Het geheim bevindt zich onder haar toetsenbord, in een kastje met een 'leesregel'. Dat is een balk vol gaatjes waaruit pinnetjes steken die samen de brailleletters vormen van de tekst die juist op het scherm staat; drie tot vier woorden tegelijk. ,,Ik lees een document op die manier vrijwel net zo snel als een ander van het beeldscherm.''

Wraak

Ruim 2,5 jaar geleden nam Suzanne het initiatief tot de oprichting van WNI, een elektronisch magazine dat speciaal bedoeld is voor 'internet-gehandicapten'. ,,Behalve blinden en slechtzienden zijn er ook anderen met zintuiglijke, lichamelijke of geestelijke problemen die moeite hebben computers en software, en die daardoor geen toegang hebben tot Internet'', licht ze de 'doelgroep' van het bulletin toe. ,,Maar de inhoud kan voor bijna iedereen interessant zijn.''
Eigenlijk was het een poging tot wraak, na een diepe teleurstelling. ,,Toen ik 14 a 15 jaar was volgde ik een cursus voor het maken van radioprogramma's. Dat inspireerde me tot het schrijven van teksten. Ik was daar, vond ik, best goed in. Daarom wilde ik journalistiek studeren. Maar door de School voor de Journalistiek in Utrecht werd ik min of meer afgewezen: het zou moeilijk zijn om aan leermiddelen te komen, ik zou geen baan kunnen vinden enzovoort. Ze moesten moeite doen, dàt was het probleem!'', zegt ze bitter. ,,Toen kreeg ik iets over me van: ik zal laten zien dat ik het kan!''

Bulletin

Op 7 september 1996 werd 'jaargang 1, nummer 1' van het WNI Bulletin per e-mail verstuurd, aan... twee abonnees. Het blad is sindsdien vrijwel elke week verschenen en er werken intussen vijf vrijwilligers mee. Sinds maart staat de inhoud en het archief van de intussen 74 nummers ook op webpagina's (niet meer beschikbaar). Na een vermelding in de Daily Planet nam de belangstelling merkbaar toe en intussen staan er ruim zestig mensen op de verzendlijst.
Uiteraard besteedt het blad veel aandacht voor hulpmiddelen waardoor het werken met computers voor visueel gehandicapten gemakkelijker wordt: verbeterde braillebalken, schermvergroters, sites die via audio hoorbaar zijn: zelfs de complete inhoud van boeken kan ten gehore wordt gebracht. Alleen al de laatste vermelding maakt duidelijk dat het blad voor aanzienlijk meer Internetgebruikers interessant kan zijn. De belangrijkste actualiteiten op het gebied van de elektronische media, nieuwe software, interessante links en de oorlog tussen Netscape en Internet Explorer worden op de voet gevolgd. De stukken zijn niet zonder typefouten, maar het controleren van elektronische teksten via braille is nu eenmaal niet zo eenvoudig.

Toegankelijkheid

Opmerkelijk is de layout van het blad: saai, vrijwel zonder illustraties, met grote witte letters op een zwarte achtergrond. ,,Daar is bewust voor gekozen. De grote letters worden gebruikt in de hoop dat althans een deel van onze doelgroep de tekst toch nog zal kunnen lezen. Illustraties zijn voor de meesten helaas nauwelijks bruikbaar; we beperkten ons tot enkele foto's van de medewerkers. Een witte achtergrond overstraalt zwartwit-tekst. Die laat zich daarmee moeilijk lezen en daarom doen wij het andersom. De inhoudsopgave bestaat uit een enkel woord met elk onderwerp op een nieuwe regel, zodat je die goed kunt 'zien' met een braillebalk.''
Volgens Suzanne van den Bercken is het met de toegankelijkheid van andere webpagina's in Nederland vaak droevig gesteld. ,,Veel samenstellers zijn dol op frames, plaatsen illustraties zonder omschrijvende tekst en gebruiken de gruwelijkste kleurencombinaties. Wij raken op dat soort pagina's gemakkelijk de weg kwijt. Van de sites van de verschillende politieke partijen was eigenlijk alleen die van Groen Links gebruiksvriendelijk voor visueel gehandicapten, gevolgd door de Socialistische Partij. Nederland ligt wat dat betreft flink achter bij de VS, waar in de Senaat regelmatig vragen worden gesteld over de bruikbaarheid van Internet voor gehandicapten. Vanuit de Tweede Kamer hebben wij nog nooit iets van een dergelijke belangstelling gemerkt.''

*) Suzanne van den Bercken tekent hierbij aan: 'WNI is later overgegaan in de stichting Dito (digitale toegankelijkheid). Deze stichting is enkele jaren terug opgeheven. Het doel van de stichting was om aandacht voor het probleem van toegankelijkheid van internet voor mensen met beperkingen te krijgen. Dat is gelukt. Initiatieven als Drempels weg, keurmerk drempelvrij, stichting accessibility, massaal digitaal (van de overheid) en het streven van de overheid om op kortere termijn alle overheidssites toegankelijk te maken. Achter deze initiatieven schuilen grote organisaties met meer mankracht en geld dan de stichting had. Ons doel was bereikt en het werk werd gedaan. We hebben de stichting dan ook opgeheven, wat overigens niet wil zeggen dat de toegankelijkheid optimaal is heden ten dage.



ANDRÉ HORLINGS OP INTERNET:
Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Het drama van de SS Pavon
Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact

Aangepast zoeken
© André Horlings

Make a free website with Yola